Đường nông thôn khu dân cư thôn 5, xã Thiệu Viên (Thiệu Hóa, Thanh Hóa)

Năm 2011, khi bắt tay vào  xây dựng NTM huyện Thiệu Hóa gặp nhiều khó khăn do xuất phát điểm thấp, bình quân mỗi xã mới chỉ đạt 5,7 tiêu chí NTM. Kết cấu hạ tầng kinh tế , xã hội chưa đồng bộ, quy hoạch phát triển manh mún. Cơ cấu ngành, nghề nông thôn chưa có chuyển biến đột phá, tỷ lệ hộ nghèo còn cao... Nguồn vốn cho xây dựng NTM là rất lớn, trong khi điều kiện về ngân sách của địa phương còn khó khăn … đó là những trở ngại lớn trong xây dựng NTM ở huyện Thiệu Hóa. Khó khăn là vậy, nhưng với truyền thống của quê hương cách mạng, huyện Thiệu Hóa đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là nhận được sự đồng thuận của mọi tầng lớp nhân dân trong huyện đã tạo nên sức mạnh to lớn giúp huyện Thiệu Hóa thành công trong xây dựng nông thôn mới.

Để triển khai XDNTM, năm 2011, huyện Thiệu Hóa đã thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM; đồng thời ban hành quy chế hoạt động, phân công nhiệm vụ cho các thành viên. Huyện và các xã cũng đã thành lập ban quản lý Chương trình XDNTM để huy động và sử dụng các nguồn lực phục vụ cho chương trình bảo đảm theo đúng quy định và có hiệu quả cao. Để xác định lộ trình XDNTM một cách khoa học, phù hợp với điều kiện thực tế, huyện đã chỉ đạo các phòng, ban, ngành phụ trách tiêu chí hướng dẫn và phối hợp rà soát chi tiết mức độ đạt chuẩn từng tiêu chí NTM của 24/24 xã, chỉ ra những nội dung công việc cần phải hoàn thiện, từ đó xây dựng kế hoạch thực hiện, phương án huy động nguồn lực hợp lý, hiệu quả. Ngay từ khi bắt đầu triển khai thực hiện chương trình, ban chỉ đạo từ huyện đến xã đã chú trọng công tác tuyên truyền các chủ trương của Đảng, cơ chế, chính sách của Trung ương, địa phương về thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM đến với nhân dân.

Xác định xây dựng NTM là Nhà nước và nhân dân cùng làm. Vì vậy, bên cạnh vận dụng linh hoạt các cơ chế hỗ trợ của Nhà nước, những năm qua, huyện Thiệu Hóa đã tập trung huy động tốt nguồn lực trong dân để đầu tư xây dựng hạ tầng nông thôn theo đúng phương châm: “lấy sức dân để lo cho dân” “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân hưởng thụ”. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, nên khắp nơi người dân đều chung tay góp sức thực hiện. Không ít hộ gia đình ngoài tự nguyện đóng góp theo mức chung còn ủng hộ thêm tiền mặt, ngày công hoặc hạng mục công trình, nâng tổng số tiền huy động được lên đến hàng trăm tỷ đồng. Nhiều gia đình còn góp đất, hiến đất, hoặc tự nguyện phá dỡ cổng, sân nhà... để tạo thêm quỹ đất, giúp cho việc xây dựng các công trình công cộng được dễ dàng, thuận lợi. 

Cơ sở vật chất văn hóa đã được đầu tư đồng bộ, các thiết chế văn hóa, thể thao được đầu tư đều hoạt động có hiệu quả. Cả 24 xã đã có trung tâm văn hóa thể thao đạt chuẩn. 100% thôn có nhà văn hóa thôn, khu thể thao đạt chuẩn.  Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư ” đã có sức lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng dân cư. Nếp sống văn minh trong việc cưới, tang lễ hội  được đẩy mạnh và mang lại hiệu quả thiết thực.

Cùng với nguồn vốn hỗ trợ của cấp trên, hơn 10 năm xây dựng NTM, huyện Thiệu Hóa đã tranh thủ lồng ghép các chương trình, dự án,  huy động mọi nguồn lực xã hội hóa, trong cộng đồng nhân dân để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn. Đến nay, tổng nguồn vốn huy động xây dựng NTM toàn huyện đạt hơn 9 nghìn tỷ đồng. Việc huy động nguồn đóng góp của nhân dân phục vụ xây dựng nông thôn mới phù hợp, không quá sức dân và đúng đối tượng, không gây bức xúc trong nhân dân. Các ngồn vốn được quản lý chặt chẽ, sử dụng có hiệu quả và đúng mục đích, công khai minh bạch.  Từ nguồn vốn trên, Thiệu Hóa đã nâng cấp, xây mới 110 km đường trục xã, 197 km đường liên thôn; 274 km đường ngõ xóm, 316km đường giao thông nội đồng; đã kiên cố hóa 451 km kênh mương. Hội trường - Nhà văn hóa đa năng xã được đầu tư xây dựng mới; nhà văn hóa - Khu thể thao thôn của các xã đạt chuẩn theo quy định. Huyện cũng đã đầu tư sửa chữa, nâng cấp, xây mới 182 công trình trường học với 268 phòng học và 22 nhà hiệu bộ, chỉnh trang khuôn viên các nhà trường. Diện mạo nông thôn có nhiều thay đổi, cảnh quan môi trường ngày càng đổi mới theo hướng xanh, sạch, đẹp.

Nét nổi bật trong xây dựng nông thôn mới của Thiệu Hóa là huyện đã xác định, đó là phát triển kinh tế. Sau nhiều năm chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đến nay, trên địa bàn đã hình thành vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung đối với các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của huyện, bảo đảm có quy mô đất đai, mặt nước lớn, liên xã theo quy định và phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương; áp dụng đồng bộ quy trình sản xuất bảo đảm an toàn thực phẩm và phát triển bền vững.  Trong quá trình xây dựng  NTM, huyện Thiệu Hóa đã tập trung chỉ đạo, triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển sản xuất và nâng cao thu nhập cho người dân. Trong lĩnh vực nông nghiệp, Huyện đã tập trung đẩy mạnh việc tích tụ ruộng đất, chuyển đổi diện tích đất lúa kém hiệu quả sang các cây trồng khác và cấy lúa kết hợp nuôi thủy sản. Đến năm 2021, huyện đã chuyển đổi được 818 ha đất canh tác lúa kém hiệu quả sang cây trồng khác và cấy lúa kết hợp nuôi thủy sản; tích tụ , tập trung được 418,4 ha đất đai sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao. Đồng thời, hình thành được 05 vùng sản xuất tập trung, quy mô lớn với tổng diện tích 3.514  ha; phát triển các chuỗi giá trị, các mô hình sản xuất đạt hiệu quả cao. Tổng diện tích cây trồng liên kết bao tiêu sản phẩm  giai đoạn 2011-2021 là 7.299 ha, cho giá trị gần 600 tỷ đồng. Ngành chăn nuôi chuyển dịch từ chăn nuôi nông hộ, phân tán nhỏ lẻ sang chăn nuôi trang trại, gia trại. Tổng đàn trâu, bò toàn huyện đạt trên 9.450 con, đàn lợn hàng năm đạt 27.000 con, đàn gia cầm đạt gần 1 triệu con. Giá trị ngành chăn nuôi đạt trên 900 tỷ đồng. Toàn huyện có 395 ha nuôi trồng thủy sản, sản lượng bình quân hàng năm đạt 1.184 tấn/năm. Giá trị sản xuất ngành thủy sản ước đạt 40,63 tỷ đồng.

Song song với đó, huyện Thiệu Hóa tập trung chỉ đạo phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, xây dựng và đã trở thành ngành chủ lực tạo ra giá trị sản xuất, giải quyết nhiều việc làm cho người lao động, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội và XDNTM. Năm 2021, giá trị sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, xây dựng ước đạt 5.646 tỷ đồng, tăng 16,9% so với năm 2020. Hiện trên địa bàn có 284 doanh nghiệp và 1.904 cơ sở sản xuất công nghiệp (tăng 117 doanh nghiệp, 190 cơ sở sản xuất so với năm 2015), tạo việc làm cho khoảng 6.352 lao động.

Có thể khẳng định, sau 10 năm triển khai, với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở, đặc biệt là sự cố gắng, nỗ lực của người dân. Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới của huyện đã tạo nên những bước đột phá, có sự khác biệt rõ rệt về hệ thống kết cấu hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội; thu nhập của người dân được nâng lên đáng kể, diện mạo nông thôn mới có nhiều sự thay đổi rõ rệt. Cảnh quan môi trường nông thôn được cải thiện, an ninh trật tự nông thôn ngày càng được củng cố, giữ vững. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân  trong huyện tràn đầy niềm vui, bởi quê hương ngày càng thay da đổi thịt, đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được nâng lên. Các chính sách an sinh xã hội, chăm sóc người có công và tạo việc làm cho người lao động được quan tâm thường xuyên. Đáng chú ý là, tỷ lệ hộ nghèo của huyện đã giảm nhanh từ 23,27% năm 2010 xuống còn 1,24% năm 2020 theo tiêu chí NTM. Thu nhập tăng từ 10,1 triệu đồng/ng/năm 2011, lên 46,5triệu đồng/ng/năm, năm 2020. Đến nay, cả 24 xã đã đạt chuẩn NTM, huyện đã đạt 9/9 tiêu  chí của huyện NTM.

Huyện đang chỉ đạo xã Thiệu các xã xây dựng xã nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu. Theo lộ trình năm 2021 xã Thiệu Trung đạt xã NTM nâng cao, năm 2022 xã Thiệu Vũ, Thiệu Nguyên đạt NTM nâng cao, Thiệu Trung đạt NTM kiểu mẫu. Phấn đấu đến năm 2025, thu nhập bình quân đầu người đạt 70 triệu đồng/người/năm; mỗi xã có ít nhất 1 thôn đạt tiêu chí NTM kiểu mẫu, toàn huyện có 50 thôn kiểu mẫu; 12 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 4 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu...

Để đạt mục tiêu đề ra, huyện Thiệu Hóa tập trung tuyên truyền những thành quả đạt được trong XDNTM, qua đó, tạo niềm tin, cổ vũ, động viên Nhân dân tiếp tục hăng hái thực hiện chương trình, coi XDNTM là công việc lâu dài. Đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng sản xuất tập trung, quy mô lớn, công nghệ cao, nâng cao giá trị gia tăng, khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững. Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động và thành lập các HTX kiểu mới trong nông nghiệp; đồng thời, thực hiện ngày càng có hiệu quả hơn Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Tăng cường thu hút các doanh nghiệp, thành phần kinh tế đầu tư phát triển công nghiệp trên địa bàn, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động. Đồng thời, tiếp tục chỉ đạo nâng cao chất lượng lĩnh vực văn hóa – xã hội; trong đó, tập trung xây dựng gia đình văn hóa, con người văn hóa có tri thức, đạo đức và trách nhiệm với cộng đồng, đất nước. Tăng cường đầu tư bổ sung cơ sở vật chất trường học, trang thiết bị dạy học, bảo đảm duy trì, nâng cao chất lượng trường chuẩn quốc gia. Đầu tư trang thiết bị nhằm nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe ban đầu cho Nhân dân. Thường xuyên đầu tư, chỉnh trang cảnh quan, môi trường trong các cơ sở y tế bảo đảm sáng - xanh - sạch - đẹp theo hướng đô thị hóa... Tăng cường công tác quản lý Nhà nước về an ninh trật tự, bảo đảm an ninh trật tự nông thôn luôn được duy trì, giữ vững.

***

Đoàn kết, đồng thuận tạo nên thành công, với những nỗ lực, chung sức, đồng lòng của cấp ủy, chính quyền và các tầng lớp nhân dân, huyện Thiệu Hóa sẽ ngày càng duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí xây dựng NTM. Lòng tin của nhân dân Thiệu Hóa vào sự lãnh đạo của Đảng đang trở nên vững vàng hơn bao giờ hết. Phát huy kết quả đạt được Đảng bộ, nhân  dân huyện Thiệu Hóa tiếp tục đoàn kết, thống nhất, quyết tâm vượt khó để nâng cao chất lượng các tiêu theo quy định trong Bộ tiêu chí xã Nông thôn mới nâng cao của UBND tỉnh và Bộ tiêu chí xã kiểu mẫu của Thủ tướng chính phủ hướng tới xây dựng huyện Thiệu Hóa trở thành huyện NTM nâng cao, góp phần đưa quê hương Thiệu Hóa anh hùng ngày càng phồn thịnh, văn minh, giàu đẹp./.

 Xuân Mai