Thực hiện Đề án số 06-ĐA/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An về xây dựng các mô hình, điển hình, đẩy mạnh phong trào thi đua DVK, Ban Thường vụ Huyện ủy Diễn Châu đã ban hành Đề án số 04-ĐA/HU về xây dựng các mô hình, điển hình, đẩy mạnh phong trào thi đua DVK trên địa bàn huyện giai đoạn 2015-2020. Đồng thời ban hành Quyết định số 90-QĐ/HU để thành lập Ban Chỉ đạo phong trào thi đua DVK của huyện gồm 21 thành viên và thực hiện kiện toàn khi có thay đổi thành viên chủ chốt; thực hiện phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên Ban Chỉ đạo. Hàng năm, Ban Thường vụ Huyện ủy đều ban hành kế hoạch chỉ đạo và nhân rộng mô hình DVK. Định kỳ 6 tháng, năm, Ban Thường vụ Huyện ủy đánh giá kết quả thực hiện phong trào DVK trên địa bàn. Sự quan tâm lãnh đạo của Huyện ủy chính là cơ sở quyết định những thành công nhất định trong thực hiện DVK ở Diễn Châu.

Trong phong trào DVK, lực lượng “chủ công” là Ban Dân vận Huyện ủy. Trong 5 năm, Ban Dân vận Huyện ủy đã ban hành 26 văn bản để chỉ đạo thực hiện DVK. Hằng năm, để công tác DVK được thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả, Ban đã tham mưu kế hoạch để chỉ đạo xây dựng và nhân rộng mô hình, xây dựng chương trình công tác chỉ đạo phong trào, đề ra kế hoạch kiểm tra kết quả phong trào thi đua, công văn về việc đẩy mạnh phong trào thi đua, báo cáo về nội dung phong trào thi đua xây dựng mô hình, phân công các đồng chí lãnh đạo và chuyên viên của Ban trực tiếp chỉ đạo, theo dõi và thành lập các đoàn kiểm tra, thẩm định mô hình DVK tại cơ sở. Từ đó, UBND huyện, lực lượng vũ trang, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể cấp huyện hàng năm đều đưa nội dung xây dựng mô hình DVK vào chương trình công tác năm, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương, các ngành từ huyện đến cơ sở tiến hành đăng ký, xây dựng mô hình DVK, phân công người theo dõi chỉ đạo triển khai thực hiện... Từ đó, cả hệ thống chính trị cấp huyện và cơ sở ở Diễn Châu đều tích cực vào cuộc để xây dựng các mô hình DVK.

Nổi bật là xây dựng mô hình DVK để phát triển văn hóa - xã hội. Các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các ban, ngành từ huyện đến cơ sở, đặc biệt là ở khối xóm triển khai thực hiện tích cực, hiệu quả, số lượng các mô hình ngày càng nhiều, chất lượng ngày càng được nâng lên. Giai đoạn 2015-2019, toàn huyện đã xây dựng được 416 mô hình về lĩnh vực văn hóa - xã hội. Các đảng bộ, chi bộ cơ sở đã biết lựa chọn mô hình thiết thực, biết “chọn điểm, chọn nội dung, chọn việc, chọn khâu, chọn phương pháp”, biết “dựa vào dân, phát huy dân chủ, huy động sức dân” để chỉ đạo xây dựng mô hình đạt hiệu quả cao, được đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân đồng tình, ủng hộ, tham gia tích cực. Các mô hình tiêu biểu như: vận động nhân dân hiến đất nâng cấp các cơ sở văn hóa, khu thể thao ở các thôn xóm, phong trào xây dựng nếp sống văn hóa; từ thiện nhân đạo; tuyên truyền vệ sinh môi trường... đã có hiệu ứng xã hội tích cực, tạo sức lan tỏa trong cộng đồng, góp phần đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác dân vận trong thời kỳ mới, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị và mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp đề ra.

Sôi nổi nhất là phong trào xây dựng các danh hiệu văn hóa, nếp sống văn hóa ở các xã, thị trấn dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền và hệ thống chính trị cơ sở. Các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội đã tập trung vận động nhân dân tập trung mô hình DVK xây dựng xóm, tổ dân phố văn hóa tiêu biểu theo tiêu chí mới mà Thủ tướng Chính phủ quy định tại Nghị định số 122/2018/NĐ-CP ngày 17/9/2018. Qua kiểm tra đánh giá, hầu hết các nhà văn hóa đều hoạt động hiệu quả, có phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao sôi nổi; thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Các xã, thị trấn đã lựa chọn mô hình xây dựng tổ dân phố, xóm đạt văn hóa cấp huyện; hàng năm tích cực vận động 100% hộ gia đình tham gia đăng ký gia đình văn hóa, cuối năm có tổ chức bình xét số hộ đạt chuẩn. Các mô hình DVK xây dựng và duy trì đội văn nghệ quần chúng, trong đó trọng tâm là xây dựng các đội văn nghệ nòng cốt phục vụ tốt cho các hoạt động văn hóa, văn nghệ của huyện. Các mô hình DVK về thành lập các câu lạc bộ thể thao như: bóng đá, bóng chuyền, kéo co... được duy trì thường xuyên góp phần cổ vũ nhân dân nâng cao tinh thần rèn luyện và bảo vệ sức khỏe của nhân dân. Việc xây dựng các mô hình DVK trong lĩnh vực văn hóa góp phần cùng các xã, thị trấn quản lý có hiệu quả các nhà văn hóa, từng bước nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, công tác an ninh trật tự được thực hiện tốt, các tệ nạn xã hội giảm.

Việc xây dựng mô hình DVK trong lĩnh vực văn hóa cũng được Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, cơ quan, đơn vị thực hiện tốt. Trung tâm Dân số, KHHGĐ huyện đã chỉ đạo các hội trong việc gắn thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về công tác dân số trong tình hình mới với xây dựng các mô hình như: “Tư vấn khám sức khỏe tiền hôn nhân”, mô hình “Nam giới với công tác dân số KHHGĐ”, mô hình “Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh”… góp phần nâng cao chất lượng dân số, nâng cao ý thức về sức khỏe, giới tính trong nhân dân. Trung tâm y tế với mô hình DVK “Tăng cường giám sát dịch bệnh, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân” được triển khai rộng khắp tại 39/39 xã, thị trấn và mang lại hiệu quả thiết thực. Đảng bộ Bệnh viện với các mô hình DVK được xây dựng và có hiệu quả rõ nét như: “Giao tiếp ứng xử”; “Hiến máu nhân đạo”; “Nấu cháo tình thương”; “Tủ áo ấm tình thương”’ “Hòm từ thiện”… Hội Cựu Chiến binh, Hội Nông dân, Hội người Cao tuổi, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên các cấp đã vận động nhân dân, đoàn viên, hội viên xây dựng các mô hình DVK sát với tình hình thực tế, hoạt động của hội mình như: Hội Phụ nữ với mô hình dân vận khéo “Vườn xanh - nhà sạch - đường nở hoa”, “Phụ nữ Diễn Châu tự tin, tự trọng sản xuất sạch, tiêu dùng sạch”... Đoàn Thanh niên với mô hình “Tuyến đường thanh niên tự quản sáng - xanh - sạch - đẹp”; “Mỗi ngày một việc tốt”...; Hội Nông dân với mô hình “Chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi”; mô hình “Lúa phân bón hữu cơ”...; Hội Cựu Chiến binh cùng Đoàn Thanh niên xây dựng mô hình “Bí thư Chi đoàn danh dự”... Với sự vào cuộc của tất cả các tổ chức, cơ quan, đơn vị, phong trào DVK phát triển văn hóa - xã hội đã thực sự lôi cuốn đông đảo cán bộ, đảng viên, nhân dân tham gia.

Sự lan tỏa của phong trào đã làm nên các mô hình mang tính cộng đồng, khơi dậy tinh thần, trách nhiệm của đông đảo bà con nhân dân cho công tác xã hội. Một số mô hình, cách làm hay như: mô hình “3 sạch”, “sử dụng làn và các túi thân thiện với môi trường, nói không với túi nilon”, “sử dụng thùng rác có nắp đậy hợp vệ sinh môi trường”, “cổng trường an toàn giao thông”… thực sự đã tạo những chuyển biến rõ nét trong đời sống của nhân dân huyện Diễn Châu.

Với sự quyết liệt của các cơ quan hữu quan, sự quyết tâm của nhân dân đã giúp cho phong trào DVK thấm sâu vào từng lĩnh vực, len lỏi trong mọi mặt trận kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội... Các cấp, các ngành đã khéo léo kết hợp phát triển kinh tế đi đôi bảo tồn giá trị văn hóa thông qua việc phát huy các làng nghề truyền thống. Ngoài ra là các mô hình DVK vừa mang đậm ý nghĩa xã hội, vừa có ý nghĩa chính trị sâu sắc, gắn với các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, của tỉnh, của huyện đã nhận được sự quan tâm, tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân như: mô hình “Làm theo lời Bác” của Đoàn Thanh niên, mô hình “Đội văn nghệ chào mừng 1390 năm danh xưng Diễn Châu”,  mô hình “Thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXXI”... Có thể nói ở từng cấp, trên từng lĩnh vực, trong từng bộ phận dân cư, DVK để phát triển văn hóa luôn đồng hành, có mặt và góp phần “nâng đỡ giá trị” tạo nên những nét riêng biệt cho huyện Diễn Châu.

Như vậy, qua 5 năm, việc thực hiện Đề án số 06-ĐA/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An, Đề án số 04-ĐA/HU của Ban Thường vụ Huyện ủy về mô hình DVK ở Diễn Châu đã đạt được những thành tựu nhất định. Thông qua đó, nền kinh tế của huyện đã có bước phát triển khá, văn hóa có nhiều tiến bộ, quốc phòng, an ninh được giữ vững, đời sống nhân dân được nâng cao, công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và hệ thống chính trị có nhiều tiến bộ; mối quan hệ giữa Đảng với Dân được củng cố bền chặt. Những thành tựu đó cũng mới chỉ là bước đầu, tuy nhiên đã thể hiện sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự hòa mình của các tầng lớp nhân dân, để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý giá...

Bên cạnh những kết quả đạt được, trong phong trào DVK nói chung, DVK để phát triển văn hóa - xã hội nói riêng, vẫn còn có một số hạn chế nhất định. Nhận thức, trách nhiệm của một số ít cấp ủy đảng, chính quyền, các cơ quan, đơn vị và cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức nhà nước còn chưa cao; thiếu quan tâm đôn đốc chỉ đạo thực hiện Đề án. Phong trào DVK chưa mạnh, chưa đồng đều giữa các địa phương, đơn vị. Việc chỉ đạo thực hiện một số đơn vị còn lúng túng, quy trình xây dựng mô hình chưa chặt chẽ, việc chọn các mô hình chưa sát, chưa thật sinh động, thiết thực, sức lan tỏa chưa mạnh...

Việc khắc phục các hạn chế, khuyết điểm nêu trên chính là giải pháp cấp bách và yêu cầu đầu tiên để thực hiện DVK trên địa bàn huyện Diễn Châu trong thời gian tới. Theo đó, các cấp, các ngành trong huyện cần thực hiện có hiệu quả những giải pháp sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy trong việc thực hiện hiệu quả phong trào thi đua DVK tại địa phương, cơ sở đảm bảo sâu sát, thiết thực, hiệu quả, bám vào nhiệm vụ chính trị trọng tâm, các điều kiện cụ thể, các vấn đề đặt ra tại địa phương, đơn vị để triển khai xây dựng mô hình, điển hình. Kết hợp hiệu quả phong trào thi đua DVK với việc thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về học tập làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; chỉ đạo thực hiện hiệu quả 10 nội dung khéo, 5 phương châm, 5 phương pháp khéo với tiêu chí "Gần dân, trọng dân, lắng nghe, học hỏi nhân dân"; thực hiện "Hiểu sâu, biết rõ, nói đúng, làm hay, vận động khéo" trong vận động nhân dân. Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, định kỳ sơ kết, tổng kết, khen thưởng kịp thời và có giải pháp để nhân rộng điển hình.

Hai là, tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt của hệ thống Dân vận, Mặt trận, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong việc xây dựng các chương trình, kế hoạch và triển khai cụ thể để xây dựng và nhân rộng nhiều mô hình DVK thiết thực, hiệu quả, có tính bền vững, góp phần hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, thực hiện thắng lợi mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp đề ra.

Ba là, chú trọng nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Chỉ đạo phong trào DVK các cấp đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Thường xuyên kiện toàn tổ chức và tăng cường công tác bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ cán bộ cơ sở về công tác dân vận và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở.

Bốn là, kiên trì thực hiện 10 nội dung chủ yếu trong xây dựng các mô hình DVK đặc biệt các nội dung liên quan phát triển văn hóa - xã hội như: “khéo” trong phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, đẩy mạnh phong trào văn nghệ, thể dục, thể thao, xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng khu dân cư tiên tiến; “khéo” trong huy động các nguồn lực để xây dựng trường đạt chuẩn, vận động xã hội hoá giáo dục, hướng nghiệp, dạy nghề; đẩy mạnh khuyến học, khuyến tài, xây dựng “gia đình hiếu học”, xây dựng xã hội học tập; “khéo” trong việc đẩy mạnh phong trào đền ơn đáp nghĩa, nhân đạo, từ thiện, chăm sóc gia đình chính sách, người nghèo, người neo đơn, cơ nhỡ, người cao tuổi, người tàn tật, nạn nhân chất độc da cam... “khéo” trong vận động các chức sắc, chức việc, nhà tu hành và tín đồ các tôn giáo, các tổ chức, cá nhân tiêu biểu trong tôn giáo thực hiện “Sống tốt Đời, đẹp Đạo; kính Chúa, yêu Nước”; trong vận động giải quyết các vụ việc phức tạp liên quan đến tôn giáo, đảm bảo an ninh trật tự, đoàn kết lương-giáo ở vùng giáo; “khéo” trong vận động tổ chức lực lượng tham gia các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh; giữ gìn an ninh trật tự, phòng chống tệ nạn xã hội, giảm tai nạn giao thông...

Thanh Đoài - Hồng Giang