Thứ nhất, kẻ cơ hội, bất mãn chính trị là những người có lập trường tư tưởng chính trị không kiên định, vững vàng, nay thế này mai thế kia, “gió chiều nào, che chiều đó”, “mượn gió bẻ măng”, “té nước theo mưa”, dễ hoang mang, dao động, thiếu niềm tin, luôn hoài nghi, thiếu tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, vào sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Do bản chất cơ hội, lập trường mơ hồ, thiếu kiên định cho nên khi cách mạng thuận lợi thì họ ra sức tâng bốc, tung hê, phấn khích; lúc cách mạng gặp khó khăn, bất lợi thì họ hoang mang, thỏa hiệp, phụ họa theo nhận thức lệch lạc, quan điểm sai trái, thù địch, quay lại chống phá cách mạng, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chống phá Đảng, Nhà nước, chế độ, khối đại đoàn kết toàn dân tộc và sự nghiệp đổi mới đất nước.

Thứ hai, đó là những kẻ lợi dụng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để mưu cầu lợi ích riêng cho bản thân, gia đình, dòng họ hoặc phe cánh mình. Trong công việc và cuộc sống hằng ngày, họ rất giỏi trong che giấu mặt thật, thực hiện “giấu mình chờ thời”, ít bày tỏ quan điểm, không có hoặc không thể hiện chính kiến rõ ràng, thái độ chính trị trung dung, trung bình chủ nghĩa, thỏa hiệp, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh, dĩ hòa vi quý, chỉ chăm chăm làm những việc có lợi cho bản thân, gia đình, dòng họ và phe cánh mình. Họ triệt để lợi dụng việc đấu tranh phê bình để nịnh bợ, tâng bốc hòng lấy lòng cấp trên, đồng thời vu khống, bôi nhọ, chỉ trích, phê phán, hạ bệ người khác với động cơ không trong sáng. Họ lợi dụng các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước để móc ngoặc với người có chức, có quyền nhằm mục đích trục lợi, tiến thân theo kiểu “vinh thân phì gia”. Họ lợi dụng những thiếu sót, sơ hở trong các chủ trương, chính sách để công kích, chống phá, gây mất đoàn kết nội bộ, làm mất uy tín của Đảng, Nhà nước, bôi nhọ, nói xấu chính quyền, đồng nghiệp và người khác. Họ triệt để lợi dụng các vấn đề “dân chủ”, “nhân quyền”, “dân tộc”, “tôn giáo” để gây chia rẽ nội bộ, chia rẽ giữa các dân tộc, các tôn giáo với nhau và giữa nhân dân, các dân tộc, các tôn giáo với Đảng, Nhà nước.

Thứ ba, kẻ cơ hội, bất mãn chính trị là những người đã suy thoái, tha hóa, biến chất về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống hoặc bị kỷ luật, không kiếm được “lợi lộc” nên nảy sinh bất mãn, bị các thế lực thù địch tác động, lôi kéo, mua chuộc. Hầu hết những phần tử này đều có đam mê, tham vọng chính trị, quyền lực và khi tham vọng đó không được đáp ứng thì trở nên tha hóa, bất mãn, cay cú. Họ thường lợi dụng xu thế dân chủ hóa, mạng xã hội; tranh thủ sự hậu thuẫn của các thế lực phản động, thù địch ở trong và ngoài nước để ráo riết tập hợp lực lượng, từng bước công khai tổ chức chính trị đối lập dưới hình thức các hội, nhóm để thực hiện mưu đồ xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

Thứ tư, đó là những kẻ “thực dụng” về kinh tế và luôn khát khao được thể hiện mình một cách thái quá, lố bịch trước tổ chức, trước tập thể. Họ sẵn sàng rẽ theo bất cứ “con đường” nào, bất chấp mọi thủ đoạn, miễn là thu về lợi ích kinh tế lớn hơn cho bản thân, gia đình, dòng họ hoặc phe cánh mình. Họ thường tự cho mình là người có học, hiểu biết rộng nên luôn tỏ ra nổi trội, muốn mình luôn luôn phải ở vị trí trung tâm, “đầu tàu” dẫn dắt, phải là người đầu tiên đưa ra “phát kiến” mới, rồi lôi kéo, tổ chức, tập hợp lực lượng để gây thanh thế. Khi mục đích kinh tế không đạt được hoặc do các nguyên nhân khác nhau mà “phát kiến” không được chấp nhận hoặc các mối quan hệ kinh tế không trong sáng bị phát hiện, ngăn chặn, các phần tử này lập tức thể hiện thái độ quyết liệt chống đối Đảng, chống đối chế độ; phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Tóm lại, những kẻ cơ hội, bất mãn chính trị là những phần tử đã thoái hóa, biến chất, nhưng chúng rất giỏi che giấu thân phận và quan điểm, lập trường, tư tưởng chính trị của mình. Bằng mọi thủ đoạn, chúng luôn khát khao “chui sâu leo cao” để sử dụng quyền lực phục vụ cho lợi ích của bản thân, gia đình, dòng họ và phe cánh mình. Nhận diện, điểm mặt chỉ tên những kẻ bất mãn, cơ hội chính trị là công việc khó khăn, song không phải là nhiệm vụ “bất khả thi”. Có điểm mặt, chỉ tên được những kẻ cơ hội, bất mãn chính trị, chúng ta mới có thể chủ động phòng ngừa, giữ vững từ bên trong, góp phần đấu tranh có hiệu quả các hoạt động móc nối trong chiến lược “diễn biến hòa bình” chống phá cách mạng Việt Nam của các thế lực thù địch, phản động trong và ngoài nước.

Thanh Quang