Trải qua hơn 4.000 năm dựng nước và giữ nước, cùng với các tôn giáo khác, Phật giáo luôn đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, trong đời sống của một bộ phận người dân. Không những thế, với đạo lý “uống nước, nhớ nguồn’, ngoài hệ thống chùa chiền ở khắp nơi trên đất nước mến yêu, cha ông ta còn dựng lên hệ thống đình, đền, miếu mạo để thờ các bậc anh hùng có công với nước; thờ các bậc "Thành hoàng làng" đã có công mở mang, xây dựng làng mạc…

Nói một cách ngắn gọn, chùa là nơi thờ Phật. Ngoài giáo lý và nhân sinh quan, Chùa chính là nơi để người dân mỗi khi Tết đến, xuân sang… đến thắp một nén nhang cầu cho quốc thái dân an, sức khỏe và tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn. Đình, đền… là nơi để chúng ta đến thắp những nén nhang thơm tưởng nhớ đến công lao trời biển của các vị anh hùng, các vị tiền nhân đã có công đánh đuổi quân thù, xây dựng giang sơn, mở mang bờ cõi; dựng làng, lập ấp…

Hội Gióng năm nay đã chuyển biến rõ ràng trong công tác tổ chức

Tuy nhiên, cùng với dòng chảy của thời gian; đặc biệt trong thời kỳ kinh tế đang chuyển đổi với sự “lên ngôi” của đồng tiền, rất nhiều người trong chúng ta dường như đang chuyển từ yếu tố tâm linh chân chính (văn hóa tâm linh), sang yếu tố mê tín. Đi lễ, đi chùa là để cầu may, cầu công danh, tài lộc. Không những thế, nhiều người còn nhầm khái niệm chùa, đình, đền… nên đến bất luận nơi nào cũng cầu khấn “na ná” giống nhau. Đi lễ, đi hội là để trẩy hội, vãn cảnh cầu quốc thái dân an… nhưng tiếc thay từ chùa, đến đình, đền vào những ngày sau tết Nguyên đán, ngày Rằm người ta chen lấn nhau cố để lấy lộc, cầu tài… Nhìn những cảnh sắp cỗ, bê cỗ khấn vái đã thấy không đúng với bản chất của tâm linh.

Ngay như việc giải sao, những năm qua cũng bị biến thái. Điều cần nhắc lại, Phật giáo là một trong những tôn giáo có vị trí quan trọng trong đời sống xã hội, xét cả về triết lý, khoa học… Và những gì tổ tiên đã đúc kết đều được kiểm chứng qua hàng nghìn năm lịch sử, đến nay vẫn trường tồn cùng thời gian chứng tỏ đời sống tâm linh luôn có giá trị vĩnh hằng.

Vì thế, liên quan đến vấn đề giải sao ở phạm trù bài viết này không bàn đến yếu tố khoa học mà chỉ mạn đàm đến sự biến thái. Lâu nay theo quan niệm những người trong năm bị các sao như La Hầu, Kế Đô, Thái Bạch chiếu đều có vận hạn xui xẻo trong năm. Để giảm bớt cái gọi là “rủi ro”, không ít người đã đến những ngôi chùa để tham gia lễ giải sao (khóa sao). Đây là vấn đề của đức tin và khoa học không bàn, song việc chi số tiền lớn để làm sớ, làm lễ lại là vấn đề khác.

Trung bình tại lễ khóa sao, một người tiền dâng sớ hết 200.000 đồng; thông thường một gia đình đi dâng lễ khóa sao hết cả tiền triệu. Trong khi đó, theo chính những người chủ trì chùa, trực tiếp làm lễ khóa sao như tại Tổ Đình Phúc Khánh (Chùa Phúc Khách quận Đống Đa), thì muốn góp phần giải vận hạn trong năm bởi các ngôi sao xấu trước hết mỗi chúng ta phải sống có hiếu với bố mẹ, sống có nghĩa với dòng tộc, họ hàng, luôn làm những điều tốt đẹp như giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn, làm những việc thiện nguyện để “nâng tầm” phúc, đức…Trên tinh thần đó, thiết nghĩ với hàng trăm tỷ đồng mà người dân bỏ ra dâng lễ, làm sớ giải sao nếu chiếu theo giáo lý trên để tiền đi làm từ thiện thì hàng nghìn những bệnh nhân đang mắc các bệnh hiểm nghèo tại các bệnh viện, đặc biệt là các em nhỏ sẽ được cứu chữa kịp thời.

Hàng nghìn người Làm lễ khóa sao tại chùa Phúc Khánh tối 8/1 Âm lịch

…Tôn giáo là nơi thể hiện đức tin, Phật giáo là một trong những tôn giáo có vị trí quan trọng trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, vì nhiều lý do nên một bộ phận không nhỏ người dân đã lạm dụng những giá trị tín ngưỡng tốt đẹp để biến thái thành các hình thức khác nhau. Song bất luận thế nào cũng tin tưởng chắc chắn rằng đó chỉ là những biến thái của một bộ phận dân cư sống trong thời kinh tế đang chuyển đổi mà quốc gia nào cũng từng nếm trải. Và một khi thể chế kinh tế được hoàn thiện, đời sống tinh thần và mặt bằng dân trí được nâng cao thì những giá trị tâm linh, văn hóa tín ngưỡng sẽ lại trả về đúng bản ngã của nó.

Để đời sống tâm linh không bị biến tướng thành trào lưu mê tín dị đoan vai trò của truyền thông hết sức quan trọng. Truyền thông không chỉ đưa tin khách quan trung thực mà quan trọng truyền thông phải biết định hướng và hướng dẫn dư luận. Rất vui, trong năm nay với việc vào cuộc của truyền thông việc đốt vàng mã cũng đã giảm dần. Đặc biệt, các lễ hội tổ chức trên địa bàn thành phố Hà Nội như Hội Gióng đã không còn xảy ra chuyện cướp lộc... Đây chính là tín hiệu vui trong việc nâng cao ý thức của người dân./.