Năm 2018 là năm công tác dân vận của Đảng, chính quyền và cả hệ thống chính trị đã để lại dấu ấn đậm nét, chuyển động đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở, lan tỏa rộng rãi trong các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị, trên hầu khắp các lĩnh vực. Công tác dân vận đã góp phần quan trọng vào thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, củng cố thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tạo nên bầu không khí dân chủ, đoàn kết, phấn khởi, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, vào thắng lợi của sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đang tiếp tục lan tỏa rộng khắp trên cả nước. Trong đó có những kết quả hết sức cụ thể, nổi bật, được phản ánh và ghi nhận qua Hội nghị Tổng kết công tác dân vận năm 2018 và đánh giá kết quả “Năm dân vận chính quyền” 2018 vừa qua, đó là:

 Các cấp ủy, tổ chức đảng đều quan tâm, chú trọng, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác dân vận hơn, đặc biệt là trong triển khai thực hiện các văn bản mới của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về công tác dân vận, với nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả; tích cực, chủ động kiểm tra, sơ kết các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy chế, quy định của Đảng; đổi mới công tác nắm tình hình nhân dân, dân tộc, tôn giáo; quan tâm củng cố, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; nâng cao trách nhiệm nêu gương của đảng viên, cán bộ chủ chốt, người đứng đầu và tinh thần trách nhiệm với nhân dân của cán bộ, công chức. Nhiều địa phương đã lãnh đạo, chỉ đạo sắp xếp lại tổ chức, bộ máy của Ban dân vận các cấp theo Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII), đến nay, cả nước có 11 Trưởng Ban Dân vận cấp tỉnh, 157 Trưởng Ban Dân vận cấp huyện đồng thời là Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc cùng cấp.

Năm 2018, cũng là năm ghi dấu ấn quan trọng trong công tác dân vận của các cấp chính quyền - thông qua nỗ lực thực hiện “Năm dân vận chính quyền” 2018 gắn với thực hiện phương châm hành động “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, hiệu quả”. Năm qua đã có 62/63 tỉnh ủy, thành ủy, 9/20 bộ, ngành ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện “Năm dân vận chính quyền” và 63/63 Ban Dân vận tỉnh ủy, thành ủy và Ban cán sự Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố ban hành kế hoạch phối hợp cụ thể. Dấu ấn đậm nét nhất trong “Năm dân vận chính quyền” là người đứng đầu Chính phủ đã trực tiếp đối thoại với công nhân, nông dân, thanh niên, trí thức, doanh nghiệp... để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng, nỗi lòng bức xúc của các tầng lớp nhân dân, của doanh nghiệp và quyết liệt trong chỉ đạo giải quyết, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc. Năm 2018, hoạt động thảo luận, chất vấn của Quốc hội theo hướng “hỏi nhanh, đáp gọn” đã nâng số lượng đại biểu nêu câu hỏi chất vấn và nêu ý kiến tranh luận tại hai kỳ họp tăng cao kỷ lục (trên 500 lượt), nhiều vấn đề bức xúc, nổi cộm trong nhân dân từng bước được làm sáng tỏ, để lại ấn tượng sâu sắc đối với cử tri và nhân dân cả nước. Công tác phòng, chống tham nhũng được chỉ đạo thực hiện ráo riết, quyết liệt, đạt nhiều kết quả tích cực, rõ rệt, để lại dấu ấn tốt, được nhân dân hoan nghênh, đồng tình, ủng hộ.

Công tác dân vận của lực lượng vũ trang tiếp tục được đổi mới, hướng về cơ sở, sát với thực tế, bám sát địa bàn, gắn công tác dân vận với chức năng, nhiệm vụ, của các cơ quan, đơn vị. Nổi bật là hoạt động giúp đỡ nhân dân phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai, bảo vệ bình yên cho nhân dân, giúp nhân dân phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống, nhất là trên các địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tiếp tục in đậm hơn hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ”, “Người cán bộ, chiến sỹ công an vì nước quên thân, vì dân phục vụ” trong lòng mỗi người dân.

Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, hướng về cơ sở, sát cơ sở, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của đoàn viên, hội viên và nhân dân. Các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đã bám sát đời sống xã hội hơn, thu hút được đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia hơn, các hoạt động thiết thực hơn, phù hợp hơn với nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân và đem lại nhiều lợi ích cho nhân dân hơn. Hoạt động giám sát và phản biện xã hội đã hướng vào các lĩnh vực khó, những vấn đề nóng, phức tạp, nhạy cảm ở địa phương, có nhiều cách làm sáng tạo, phù hợp, thực chất, hiệu quả. Vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị và đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ tiếp tục được nâng lên.

Năm 2018 cũng là năm đánh dấu sự chuyển biến rất lớn trong nhận thức về công tác dân vận của các cơ quan, tổ chức, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân, với nhận thức sâu sắc hơn “công tác dân vận là của cả hệ thống chính trị” từ trung ương đến cơ sở, trong đó Đảng lãnh đạo, chính quyền tổ chức thực hiện, Mặt trận, đoàn thể làm tham mưu và nòng cốt. Nhiều cấp ủy, chính quyền đã tổng kết được những kinh nghiệm quý trong công tác dân vận đó là: Làm tốt công tác dân vận trong nội bộ sẽ tạo nên sự đoàn kết hơn, đồng thuận cao hơn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn và ngược lại; ở địa phương cơ sở nào làm tốt công tác dân vận thì xã hội ổn định hơn, dân tin tưởng vào cấp ủy, chính quyền hơn, các chủ trương, kế hoạch đề ra được đông đảo các tầng lớp nhân dân đồng tình, ủng hộ và thực hiện tốt hơn, kinh tế - xã hội phát triển nhanh hơn, xây dựng nông thôn mới thuận lợi hơn, giảm nghèo bền vững hơn, có nhiều mô hình, điển hình “Dân vận khéo” trên các lĩnh vực hơn, các vụ việc khiếu kiện vượt cấp, tụ tập đông không xảy ra; để giải quyết dứt điểm các vụ việc phức tạp, các vụ việc khiếu nại, tố cáo kéo dài, ngoài việc thực hiện đúng pháp luật ra, thì đòi hỏi phải làm tốt công tác dân vận; làm tốt công tác dân vận sẽ khơi dậy, phát huy được tinh thần trách nhiệm của đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức trong thực thi công vụ, đạo đức công vụ tốt hơn, chỉ số hài lòng của người dân cao hơn; việc người đứng đầu các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị định kỳ, thường xuyên đối thoại, tiếp xúc trực tiếp với nhân dân sẽ nắm bắt và hóa giải được những mâu thuẫn nảy sinh nhanh chóng, cán bộ, đảng viên được rèn luyện, trưởng thành hơn, gần dân hơn, hiểu dân hơn, trọng dân hơn, có trách nhiệm với dân hơn…

Bên cạnh những kết quả tiến bộ đó, chúng ta cũng đã nghiêm túc nhận thấy vẫn còn những khuyết điểm, hạn chế trong công tác dân vận cần phải khắc phục, sửa chữa đó là: Nhận thức và trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo công tác dân vận của một số cấp ủy, tổ chức đảng còn hạn chế; công tác dân vận của hệ thống chính trị từng cấp, từng địa phương, cơ sở có lúc, có nơi chưa được tiến hành đồng bộ, nhịp nhàng; công tác dân vận của một số cơ quan Nhà nước vẫn còn hạn chế; việc giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo ở một số địa phương còn để kéo dài, gây bức xúc, khiếu kiện; một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức chưa nêu cao đạo đức công vụ, còn thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm phục vụ nhân dân; việc xây dựng một số chính sách chưa thật phù hợp, gây phản ứng trong một bộ phận nhân dân; một số nơi công tác cải cách hành chính còn chậm, chưa quyết liệt, chỉ số hài lòng của nhân dân còn thấp; việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, phát huy quyền làm chủ của nhân dân ở một cơ quan, tổ chức còn hình thức; hiệu quả công tác tiếp xúc, đối thoại với nhân dân ở một số nơi chưa cao; nội dung và phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội chưa đổi mới mạnh mẽ và theo kịp với sự thay đổi của các giai tầng xã hội; công tác nắm tình hình nhân dân có thời điểm chưa kịp thời, dự báo tình hình nhân dân chưa thực sát; công tác thông tin, tuyên truyền, định hướng dự luận xã hội còn hạn chế.

Bước sang năm 2019, mặc dù có nhiều thuận lợi, nhưng cũng còn không ít khó khăn, thách thức. Đời sống của một bộ phận nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số, người dân ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo vẫn còn khó khăn; khoảng cách giàu - nghèo, chênh lệch về thu nhập, mức sống, điều kiện sống, tiếp cận dịch vụ công giữa các dân tộc, vùng miền, giữa đô thị và nông thôn có xu hướng doãng ra; tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, kỷ cương, phép nước bị buông lỏng, tệ nhũng nhiễu, tham nhũng vặt còn phổ biến, đạo đức xã hội xuống cấp, tệ nạn xã hội gia tăng; tình trạng ô nhiễm môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm, tai nạn giao thông, tín dụng đen,... còn đáng lo ngại; thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch tinh vi hơn, tiếp tục lợi dụng không gian mạng, phương tiện thông tin, các diễn đàn… để tuyên truyền xuyên tạc, kích động chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Do đó, công tác dân vận của Đảng, của hệ thống chính trị năm 2019 đòi hỏi phải tiếp tục có sự đổi mới tiến bộ hơn, mang lại hiệu quả tốt hơn, tập trung ưu tiên vào những nhiệm vụ trọng tâm đó là:

Một là, làm tốt công tác sơ kết, tổng kết các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về công tác dân vận; triển khai thực hiện sáng tạo hơn, phù hợp hơn, hiệu quả hơn chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân vận, đặc biệt là triển khai thực hiện Kết luận số 43-KL/TW, ngày 07/01/2019 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 25-NQ/TW, ngày 03/6/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới” và các văn bản của Đảng liên quan đến công tác dân vận được ban hành trong năm 2019. Chú trọng xây dựng mô hình, điển hình “Dân vận khéo” trong các lĩnh vực, nhất là những lĩnh vực khó, ở địa bàn chiến lược.

Hai là, tiếp tục triển khai, thực hiện có hiệu quả hơn “Năm dân vận chính quyền” 2019, gắn với phương châm “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, bứt phá, hiệu quả”. Nâng cao chất lượng các nội dung dân vận chính quyền đã thực hiện trong năm 2018, trong đó chú trọng nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; tổ chức thực thi pháp luật; thể chế hóa; giải quyết tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, khiếu kiện phức tạp, đông người; đạo đức công vụ; cải cách hành chính; cải thiện chỉ số hài lòng của người dân đối với chính quyền; xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh. Tập trung thực hiện có hiệu quả nội dung “Công tác dân vận trong tham gia giải quyết khiếu kiện phức tạp, đông người, kéo dài”.

Ba là, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nội dung và phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là công tác nắm tình hình nhân dân ở những địa bàn dễ nảy sinh phức tạp; nâng cao hiệu quả công tác vận động, tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước; phát huy vai trò nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; chăm lo, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân; phát triển đoàn viên, hội viên và xây dựng tổ chức vững mạnh; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện xã hội đáp ứng yêu cầu của tình hình mới; thực hiện tốt Quy định số 124-QĐ/TW của Ban Bí thư; tổ chức thành công Đại hội Mặt trận Tổ quốc các cấp tiến tới Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ IX nhiệm kỳ 2019-2024.

Bốn là, tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các văn bản của Đảng về công tác dân vận, dân tộc, tôn giáo; chủ động nắm tình hình dân tộc, tôn giáo; tiếp tục tăng cường, đổi mới công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có đông đồng bào tôn giáo; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các chính sách dân tộc, các chương trình mục tiêu quốc gia ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; quan tâm đời sống của nhóm các dân tộc thiểu số rất ít người, đồng bào các dân tộc thiểu số có tỷ lệ hộ nghèo cao; chú trọng công tác vận động, tuyên truyền và phát huy vai trò của người có uy trín trong đồng bào dân tộc thiểu số và cốt cán trong các tôn giáo.

Năm là, nâng cao hiệu quả công tác nắm, đánh giá, dự báo tình hình nhân dân, chủ động ứng phó, hóa giải kịp thời với những vấn đề phức tạp nảy sinh, giữ vững ổn định xã hội. Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả của Hội đồng công tác quần chúng, Ban Chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, Ban chỉ đạo thực hiện Kết luận số 61-KL/TW, quán triệt và triển khai đồng bộ, hiệu quả công tác vận động quần chúng, Quy chế dân chủ ở cơ sở, đảm bảo và phát huy quyền làm chủ của nhân dân.

Sáu là, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác dân vận, thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4, Trung ương 6, Trung ương 7, Chỉ thị 05-CT/TW trong hệ thống dân vận các cấp; tham mưu tiếp tục sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế cơ quan dân vận các cấp, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội theo Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII). Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng, đào tạo, trao đổi kinh nghiệm thực tiễn về công tác dân vận cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị và cán bộ trực tiếp làm công tác dân vận.

Bước sang năm 2019, cùng với việc kế thừa thành quả, nhận diện rõ những khó khăn, hạn chế, khuyết điểm trong công tác dân vận, nhận định đúng tình hình, các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội kiên quyết, năng động, sáng tạo lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện các nhiệm vụ đã đề ra thì công tác dân vận trong năm nay sẽ đạt được những kết quả cụ thể hơn, ấn tượng hơn.