Cơ chế hỗ trợ, thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp         

Thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022 của Quốc hội, Chính phủ đã xây dựng và trình Quốc hội cho ý kiến hồ sơ dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở tại Kỳ họp thứ Ba nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng có liên quan đến dân chủ ở cơ sở tại Chỉ thị số 30-CT/TW, Kết luận số 120-KL/TW, Thông báo kết luận số 160-TB/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, trong đó nhấn mạnh phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, qua thảo luận tại Quốc hội, về cơ bản, các đại biểu Quốc hội tán thành với nhiều nội dung của dự thảo Luật nhưng vẫn còn ý kiến khác nhau về phạm vi điều chỉnh đối với việc thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp, hợp tác xã và tổ chức khác có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động.

Một số ý kiến cho rằng, Luật chỉ nên quy định về việc thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp nhà nước, không điều chỉnh đối với các loại doanh nghiệp khác cũng như hợp tác xã và tổ chức khác có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động vì thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp nói chung đã được quy định trong Bộ luật Lao động, Luật Công đoàn và Nghị định số 145/2020/NĐ-CP của Chính phủ; việc mở rộng đối tượng điều chỉnh không phù hợp với bản chất của việc thực hiện dân chủ ở cơ sở và có thể gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong quá trình thực hiện. Ý kiến khác lại cho rằng, không nên quy định về thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp trong dự thảo Luật vì khó thực hiện, ảnh hưởng đến quá trình xúc tiến đầu tư của doanh nghiệp, có thể làm phát sinh nhiều thủ tục hành chính; đồng thời ảnh hưởng đến việc thực hiện một số điều ước, công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Theo Vụ trưởng Vụ Tổ chức chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ Phan Trung Tuấn, mục tiêu của thực hiện dân chủ ở cơ sở nói chung và thực hiện dân chủ ở doanh nghiệp nói riêng là bảo đảm phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, phát huy sức mạnh và trí tuệ của Nhân dân trong xây dựng và phát triển đất nước. Thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp là cơ chế để người lao động được biết, được tham gia ý kiến, thảo luận, bàn bạc và đóng góp xây dựng doanh nghiệp, đồng thời người sử dụng lao động nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của người lao động, từ đó xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, hợp tác, cùng phát triển. Do vậy, thực hiện tốt dân chủ tại doanh nghiệp không chỉ là biện pháp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động mà còn là cơ chế hỗ trợ, thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp.

Các đại biểu tham dự hội nghị nêu thực tế, việc thực hiện dân chủ đã có từ nhiều năm nay ở tất cả các loại hình doanh nghiệp thông qua các hình thức như tổ chức Đại hội công nhân, viên chức; Hội nghị người lao động và được quy định tại Nghị định số 145/2020/NĐ-CP của Chính phủ. Đến nay khi được Luật hóa tại Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở thì sẽ bao phủ tất cả loại hình doanh nghiệp bao gồm: doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước, doanh nghiệp có vốn hoàn toàn tư nhân, thậm chí là mô hình gần như doanh nghiệp nhưng không phải doanh nghiệp. Như vậy, dù là mô hình nào thì vẫn phải thực hiện dân chủ bởi có quan hệ lao động, có ký hợp đồng lao động và trả lương thì vẫn thuộc đối tượng điều chỉnh của Luật này.

Toàn cảnh hội nghị

Làm rõ nội dung, hình thức người sử dụng lao động phải công khai   

Nhấn mạnh việc ban hành Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở là hết sức thiết thực, Phó Trưởng Ban Chính sách - Pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Vũ Hồng Quang cho rằng, Điều 29 dự thảo Luật nêu rõ, trong thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn, một trong những hình thức để Nhân dân thực hiện kiểm tra là thông qua hoạt động kiểm tra của Ban Thanh tra Nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng. Về phía người lao động tại doanh nghiệp, Điều 54 dự thảo Luật quy định kiểm tra thông qua các hình thức kiến nghị, khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật. Theo đó, cần bổ sung Ban Thanh tra Nhân dân vào hình thức kiểm tra của người lao động tại doanh nghiệp, hoặc có thể thông qua các tổ chức đại diện như công đoàn.

Bên cạnh đó, tại Điều 32 dự thảo Luật quy định, Nhân dân giám sát thông qua hoạt động giám sát của Ban Thanh tra Nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng. Về phía người sử dụng lao động, thông qua hoạt động giám sát của Ban Thanh tra Nhân dân tại doanh nghiệp nhà nước; thông qua hoạt động giám sát của tổ chức đại diện người lao động; thông qua hội nghị người lao động (Điều 56). Như vậy, thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp, các đơn vị sử dụng lao động theo hợp đồng cũng cần đề cập đến Ban Giám sát đầu tư cộng đồng.

Cho ý kiến về những nội dung người sử dụng lao động phải công khai được quy định tại Điều 45, các đại biểu cho rằng, Việt Nam đã ký kết rất nhiều cam kết quốc tế về môi trường, an toàn lao động, công đoàn,… và đang thực hiện mục tiêu thực hành kinh doanh liêm chính. Trong việc xây dựng chính sách cũng như việc tăng cường thực thi pháp luật hiện đang khuyến khích các chủ sở hữu và người quản lý thực hiện các cam kết này. Tuy vậy, những nội dung được nêu tại Điều 45 mới chỉ gói gọn trong lĩnh vực của Bộ luật Lao động, Luật Công đoàn, còn các lĩnh vực liên quan đến trách nhiệm kinh doanh liêm chính của doanh nghiệp như môi trường, an toàn vệ sinh lao động,… lại chưa được đề cập. Các đại biểu đề nghị, cần rà soát lại các Luật chuyên ngành ở những lĩnh vực nêu trên để khi doanh nghiệp đã công khai thì phải đầy đủ các hạng mục, nhất là liên quan đến sức khỏe của người lao động.

Bên cạnh đó, các nội dung công khai hiện nay đang tương đối rộng nên một số ý kiến cho rằng, nếu không quy định hình thức công khai, đăng tải thì sẽ không biết được doanh nghiệp sẽ công khai như thế nào. Vì vậy, cần quy định quy cách và hình thức công khai để đồng bộ giữa các doanh nghiệp. Quy định như vậy thì người lao động cũng dễ dàng theo dõi, kiểm tra, giám sát hơn. 

Qua các ý kiến đóng góp từ đại diện người lao động và người sử dụng lao động đối với các nội dung cụ thể nêu trên, đặc biệt là những vướng mắc, bất cập và yêu cầu từ thực tiễn hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và người lao động, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, cơ quan chủ trì soạn thảo và Ủy ban Pháp luật sẽ tiếp tục rà soát, chỉnh lý các quy định về thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp để bảo đảm tính khả thi, phù hợp với các loại hình, quy mô của doanh nghiệp, từ đó hoàn thiện dự thảo Luật trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Tư.

(daibieunhandan.vn)