Trong kỷ nguyên mới hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, toàn cầu hóa và những thay đổi nhanh chóng của xã hội, công tác dân vận của Đảng cần được phát triển để phù hợp với bối cảnh mới. Dù thời đại đã thay đổi, nhưng các nguyên lý cơ bản mà Hồ Chí Minh đề ra về công tác dân vận vẫn giữ nguyên giá trị. Nhân dịp kỷ niệm 94 năm ngày truyền thống công tác dân vận của Đảng (15/10/1930-15/10/2024), tôi xin bày tỏ một số suy nghĩ cá nhân về công tác dân vận của Đảng trong kỷ nguyên mới:

Tọa đàm "Xây dựng và triển khai thực hiện mô hình "Dân vận khéo" trong Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương

1. Tăng cường mối quan hệ gắn bó giữa Đảng và Nhân dân

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh rằng, Đảng là một phần của Nhân dân và mọi hoạt động của Đảng đều vì lợi ích của Nhân dân. Trong bối cảnh hiện nay, mối quan hệ này càng cần được củng cố hơn bao giờ hết. Đảng phải luôn lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của Nhân dân, đồng thời giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc trong đời sống xã hội.

Sự phát triển của truyền thông và mạng xã hội mang đến cơ hội để Đảng tiếp cận gần hơn với Nhân dân, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức về cách thức tiếp nhận và xử lý thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. Đảng cần tận dụng các công cụ công nghệ để tăng cường giao tiếp hai chiều với người dân, từ đó có thể nắm bắt tình hình thực tế và điều chỉnh chính sách phù hợp.

Một số hoạt động thực tiễn:

* Đối thoại trực tuyến với nhân dân: Cấp ủy, chính quyền các cấp có thể tổ chức các buổi đối thoại trực tuyến qua nền tảng mạng xã hội hoặc các kênh truyền thông chính thống để lắng nghe, giải đáp thắc mắc, nguyện vọng của người dân.

* Khảo sát ý kiến công khai qua mạng xã hội: Sử dụng các công cụ khảo sát trên mạng xã hội để thu thập ý kiến về các chính sách, chương trình của chính quyền địa phương. Điều này vừa nâng cao tính dân chủ, vừa giúp tổ chức Đảng hiểu rõ hơn tâm tư, nguyện vọng của người dân.

* Tổ chức các buổi gặp gỡ nhân dân tại địa phương: Cấp ủy Đảng và lãnh đạo chính quyền các địa phương thường xuyên đến thăm và làm việc trực tiếp với các cộng đồng dân cư, đặc biệt là tại các vùng sâu, vùng xa, để nắm bắt tình hình thực tế và giải quyết các vấn đề cụ thể.

2. Phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội

Trong bài viết về công tác dân vận, Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong việc vận động và đoàn kết quần chúng. Trong kỷ nguyên mới, vai trò này cần được khẳng định và nâng cao, đặc biệt là trong việc tập hợp các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ, để đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

Các tổ chức chính trị - xã hội như Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ… cần chủ động đổi mới phương thức hoạt động, thích ứng với xu hướng mới của xã hội, từ đó thúc đẩy sự tham gia tích cực của người dân vào các hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội.

Một số hoạt động thực tiễn:

* Đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước: Tổ chức các phong trào thi đua như “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Thanh niên lập nghiệp”, “Phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế”… nhằm khuyến khích sự tham gia của nhân dân vào các hoạt động xây dựng và phát triển đất nước.

* Đào tạo kỹ năng lãnh đạo cho thanh niên: Đoàn Thanh niên phối hợp với các tổ chức quốc tế và doanh nghiệp tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng lãnh đạo, khởi nghiệp cho thanh niên, từ đó phát huy vai trò xung kích của thế hệ trẻ trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội.

* Mặt trận Tổ quốc làm cầu nối giữa Đảng và nhân dân: Thường xuyên tổ chức các diễn đàn, hội nghị, tọa đàm giữa Mặt trận Tổ quốc với các tầng lớp nhân dân để lắng nghe và tập hợp ý kiến, nguyện vọng của người dân, từ đó phản ánh lên Đảng và Nhà nước.

3. Đổi mới nội dung và phương thức dân vận

Kỷ nguyên số đòi hỏi công tác dân vận phải thay đổi cả về nội dung và phương thức. Các vấn đề liên quan đến đời sống số, an ninh mạng, quyền tự do cá nhân trên không gian mạng, và các thách thức của nền kinh tế tri thức cần được quan tâm sâu sắc. Công tác dân vận cần phải linh hoạt, ứng dụng công nghệ để tiếp cận đa dạng các đối tượng, đồng thời nâng cao năng lực quản lý và xử lý thông tin.

Ngoài ra, cần chú trọng đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác dân vận có trình độ, hiểu biết về công nghệ và tâm lý xã hội. Họ không chỉ là cầu nối giữa Đảng và nhân dân mà còn phải là những người đi đầu trong việc sử dụng các công cụ hiện đại để tiếp cận, vận động và giải quyết các vấn đề của xã hội.

Một số hoạt động thực tiễn:

* Sử dụng các ứng dụng công nghệ để tiếp cận nhân dân: Phát triển các ứng dụng di động của cấp ủy và chính quyền, nơi người dân có thể gửi phản ánh, kiến nghị về các vấn đề xã hội một cách nhanh chóng và tiện lợi.

* Xây dựng nền tảng thông tin một cửa trên không gian mạng: Tạo ra các trang thông tin điện tử của cấp ủy và chính quyền địa phương để cung cấp thông tin minh bạch về các chính sách, dịch vụ công, từ đó tăng cường sự tương tác và giám sát của nhân dân đối với cán bộ, đảng viên và các cơ quan công quyền.

* Sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong tiếp nhận và xử lý ý kiến của người dân: Triển khai các chatbot hoặc hệ thống AI để tự động tiếp nhận, phân loại và chuyển các ý kiến của người dân đến đúng bộ phận có trách nhiệm, từ đó tăng hiệu quả giải quyết vấn đề.

4. Thực hiện nguyên tắc - phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”

Vận dung tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta đã đề ra phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” và sau này bổ sung thêm thành tố “dân giám sát, dân thụ hưởng”. Đây là một nguyên tắc dân chủ cơ bản, đòi hỏi mọi chính sách, quyết định của Đảng và Nhà nước phải được thông tin công khai và minh bạch, để người dân có thể tham gia vào quá trình hoạch định và giám sát.

Trong kỷ nguyên mới, việc thực hiện nguyên tắc này không chỉ đảm bảo tính minh bạch, dân chủ, mà còn là cách để tăng cường niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng. Việc áp dụng các công nghệ tiên tiến vào quá trình tham gia, giám sát của người dân sẽ giúp công tác dân vận trở nên hiệu quả và minh bạch hơn.

Một số hoạt động thực tiễn:

* Công khai thông tin quy hoạch và dự án công cộng: Các dự án quy hoạch đô thị, xây dựng cơ sở hạ tầng và các công trình công cộng khác cần được công khai trước khi triển khai để người dân có thể đóng góp ý kiến và tham gia vào quá trình xây dựng, giám sát thực hiện.

* Tổ chức các hội thảo công khai về các chính sách mới: Trước khi ban hành các chính sách mới liên quan đến dân sinh, cấp ủy, chính quyền cần tổ chức các buổi hội thảo công khai với sự tham gia của đại diện người dân, các chuyên gia và các tổ chức xã hội để lắng nghe phản hồi và điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn.

* Tăng cường giám sát của nhân dân qua các tổ chức cộng đồng: Thành lập các tổ giám sát nhân dân tại khu dân cư để theo dõi việc thực hiện các công trình công cộng, từ đó đảm bảo tính minh bạch, công bằng và tránh tình trạng tham nhũng, lãng phí.

5. Tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Nước ta là nước dân chủ, nghĩa là nhân dân là chủ”. Trong thời đại hiện nay, việc tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân không chỉ giới hạn ở các hoạt động bầu cử, tham gia góp ý kiến mà còn bao gồm việc nâng cao chất lượng cuộc sống, bảo vệ quyền lợi và đáp ứng nhu cầu của người dân.

Công tác dân vận cần chú trọng đến việc bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là những nhóm yếu thế, dễ bị tổn thương trong xã hội. Đảng, Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ thiết thực, kịp thời, nhằm đảm bảo công bằng xã hội và giữ vững niềm tin của nhân dân.

Một số hoạt động thực tiễn:

* Xây dựng các mô hình tự quản ở khu dân cư: Đẩy mạnh các mô hình tự quản như “Tổ tự quản an ninh trật tự”, “Tổ tự quản vệ sinh môi trường” để người dân tham gia quản lý và điều hành các hoạt động tại khu dân cư của mình.

 * Thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở: Triển khai các hội nghị công khai ở cấp phường, xã, để người dân tham gia vào việc giám sát, phản ánh và góp ý cho các hoạt động của chính quyền địa phương.

 * Khuyến khích người dân tham gia xây dựng pháp luật: Tạo điều kiện để người dân, thông qua các tổ chức chính trị - xã hội, góp ý kiến vào các dự thảo luật, nghị định trước khi trình Quốc hội hoặc Chính phủ ban hành.

Công tác dân vận trong kỷ nguyên mới không chỉ là sự kế thừa những giá trị cốt lõi trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà còn là sự đổi mới và sáng tạo để phù hợp với bối cảnh xã hội hiện đại. Đảng không ngừng hoàn thiện và nâng cao năng lực vận động quần chúng, đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng chính đáng của nhân dân, từ đó tạo nên sức mạnh tổng hợp để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.

TS. Nguyễn Minh Chung
Ủy viên Ban Thường vụ, Chánh Văn phòng
Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương