Thực tiễn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đã khẳng định tầm vóc to lớn và hệ trọng của nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Trong đó sự lớn mạnh của mỗi “nông hộ” giống như một “tế bào” sống đều góp phần thúc đẩy kinh tế hộ ngày càng phát triển và đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế đất nước. Agribank là đại diện mở đường nhưng quá trình đổi mới tư duy lí luận dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam mới là ngọn đuốc soi tỏ đường lối đúng đắn về nông nghiệp, nông thôn, nông dân vào đời sống. 

Những quan điểm lý luận xuất phát từ cuộc sống và vì nhân dân

Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra nhiều tư tưởng quan trọng, có giá trị và sức sống vượt thời gian, có sức gợi mở, định hướng nhận diện, giải quyết nhiều vấn đề về phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, nông dân hiện nay. Người chỉ rõ: “Việt Nam là một nước sống về nông nghiệp. Nền kinh tế của ta lấy canh nông làm gốc. Trong công cuộc xây dựng nước nhà, Chính phủ trông mong vào nông dân, trông cậy vào nông nghiệp một phần lớn. Nông dân ta giàu thì nước ta giàu. Nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh”. Theo quan điểm của Người, về nguyên lý chung, phát triển kinh tế Việt Nam, trong đó có kinh tế nông nghiệp cần: “Đem tài dân, sức dân, của dân làm lợi cho dân”. Đặc biệt, từ tư tưởng cho đến di chúc Hồ Chí Minh đều thể hiện sự đúc kết những suy tư trăn trở và tầm nhìn bao quát của Người về công cuộc đấu tranh thống nhất Tổ quốc, xây dựng đất nước. 

Cho vay trực tiếp đến hộ nông dân, hướng đi thành công tạo dấu ấn, bản sắc của Agribank

Tại Đại hội VI (1986), Đảng ta khởi xướng đường lối đổi mới toàn diện mà trước hết là đổi mới tư duy kinh tế, đưa nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất lớn, đẩy mạnh thực hiện 3 chương trình mục tiêu về lương thực - thực phẩm, hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu, trong đó chương trình lương thực - thực phẩm là quan trọng nhất nhằm đảm bảo lương thực cho xã hội và có dự trữ một phần. Và Nghị quyết 10 (ngày 05/4/1988) của Bộ Chính trị về chuyển đổi cơ chế quản lý nông nghiệp đã mở đầu cho sự phát triển ngoạn mục của nông nghiệp, nông thôn nước ta. Chỉ thị, nghị quyết của các kỳ Đại hội và Hội nghị Trung ương đều là những chủ trương, chính sách đổi mới rất quan trọng, là sự vận dụng sáng tạo những luận điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh vào hoàn cảnh thực tiễn Việt Nam. 

Cuộc dấn thân mở đường và những sáng kiến để đời

Trong hành trình đưa Nghị quyết vào cuộc sống không thể không nói đến vai trò chủ lực của Agribank - Ngân hàng gắn với sứ mệnh “Tam nông” từ những ngày đầu thành lập. Nhờ sử dụng hiệu quả đồng vốn từ các chính sách tín dụng linh hoạt của Agribank mà nông nghiệp, nông thôn phá vỡ thế độc canh, chuyển dịch cơ cấu theo hướng phát triển hàng hóa, công nghiệp, dịch vụ; đưa nền nông nghiệp phát triển theo hướng quy mô lớn, gia tăng giá trị.

Đồng hành cùng nông nghiệp Việt Nam từ khi triển khai Nghị quyết 10 của Bộ Chính trị khóa VI về nông nghiệp, Agribank đã góp phần “giải phóng sức sản xuất” cho nông nghiệp và nông dân; chung tay cùng của các chương trình cho vay trọng điểm, như: mía đường; tôn nền hoặc làm nhà trên cọc ở Đồng bằng sông Cửu Long; thu mua lương thực dự trữ xuất khẩu, thực hiện nhiệm vụ bình ổn giá; khắc phục hậu quả lũ lụt; cải tạo vườn tạp thành vườn chuyên canh, chương trình điện khí hóa, giao thông nông thôn, khôi phục nghề truyền thống… Ngoài ra, Agribank còn đi đầu triển khai hiệu quả 7 chương trình tín dụng chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp sạch, thực hiện thành công Đề án tái cơ cấu nền sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững… 

Tuy nhiên, cho vay hộ sản xuất hay còn gọi là chương trình tín dụng hộ mới được xem là hướng đi thành công, tạo bản sắc của Agribank. Từ giữa năm 1989, Agribank thực hiện thí điểm cho vay theo các tổ liên danh vay vốn - mỗi tổ gồm 10 -15 hộ tại một số địa phương như Hà Bắc (nay là Bắc Ninh và Bắc Giang), An Giang, Cửu Long (nay là Vĩnh Long và Trà Vinh), Long An và huyện Bình Chánh thuộc TP. HCM. Hoạt động còn được mở rộng theo các chương trình và dự án phát triển sản xuất, kinh doanh nông, lâm, ngư, diêm nghiệp, đồng thời đáp ứng vốn cho các doanh nghiệp thu mua hàng hóa nông, lâm, thủy hải sản. Cuối năm 1990, dư nợ tư doanh và cá thể (bao gồm một phần hộ nông dân ở một số chi nhánh thí điểm) của Agribank mới chỉ ở mức 103 tỷ đồng (chiếm 7,4% tổng dư nợ), thì chỉ sau một năm (cuối năm 1991) con số này đã tăng gấp 2,5 lần, với quy mô 259 tỷ đồng và 558 nghìn hộ nông dân được vay vốn. Từ ngày 28/6/1991, Chính phủ ban hành Chỉ thị 202-CT về việc làm thử cho vay vốn đến hộ sản xuất. Ngay sau đó, Tổng Giám đốc Agribank cũng đã ban hành văn bản 499/NHNo ngày 23/7/1991 về việc cho vay hộ nông dân như một sự cam kết luôn tiên phong và gắn bó với nông nghiệp, nông dân, nông thôn. 

Khát vọng giúp các đối tượng chính sách, người dân có hoàn cảnh khó khăn vươn lên thoát nghèo từ sản xuất kinh doanh bằng đồng vốn ngân hàng, Agribank chủ động đề xuất sáng kiến thành lập Ngân hàng phục vụ người nghèo. Kiên trì trong suốt quãng thời gian dài (1988-1995), vào ngày 24/3/1995, NHNN đã chấp thuận cho phép thành lập “Quỹ cho vay ưu đãi hộ nghèo thiếu vốn sản xuất”. Với số vốn ban đầu là 400 tỷ đồng, Agribank đã giải ngân gần hết sau 5 tháng hoạt động. Không dừng lại, Agribank tiếp tục xây dựng Đề án và đề xuất để đến ngày 31/8/1995, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 525-TTg thành lập Ngân hàng Phục vụ người nghèo (tiền thân của Ngân hàng Chính sách xã hội ngày nay) trực thuộc Agribank với tổng nguồn vốn ban đầu là 518 tỷ đồng. Cuối năm 1996, nguồn vốn của Ngân hàng phục vụ người nghèo tăng lên gần 2.000 tỷ đồng, tổng dư nợ tăng hơn 3 lần so với 1995 là 1.769 tỷ đồng. Sự ra đời của Ngân hàng Chính sách xã hội đã khẳng định phương thức tín dụng xóa đói giảm nghèo là hoàn toàn phù hợp trong hoàn cảnh của Việt Nam, góp phần huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và xã hội trên cả nước. 

Có thể nói, trong mọi thành tựu của Agribank luôn có dấu ấn của Đảng uỷ Agribank với vai trò lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện mọi mặt về công tác xây dựng Đảng và thực hiện nhiệm vụ chính trị. Nhờ vậy, Agribank đã có gần 2.300 chi nhánh, phòng giao dịch, là ngân hàng thương mại duy nhất đang có mặt tại 9/13 huyện đảo trên cả nước; là đối tác tin cậy của hàng chục ngàn doanh nghiệp, hàng triệu hộ sản xuất. Agribank đã phát triển thành công trên 58.000 tổ vay vốn, mô hình điểm giao dịch lưu động bằng ô tô chuyên dùng với trên 600 xe với gần 4.000 phiên giao dịch phục vụ hàng chục ngàn lượt khách hàng với mong muốn chuyển tải vốn và sản phẩm, dịch vụ ngân hàng tiện ích đến mọi bản, làng, huyện đảo, tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng của bà con nông dân, đặc biệt là khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, với phương châm “Agribank bảo đảm không để hộ nông dân nào có phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả mà thiếu vốn”.

Nguyễn Thị Thu Hiền, Đảng ủy Agribank