Những nét tương đồng trong trang phục Chăm

Trang phục nam của dân tộc Chăm vùng Thuận Hải, đàn ông lớn tuổi thường để tóc dài, quấn khăn. Đó là loại khăn màu trắng có dệt thêu hoa văn ở các mép và hai đầu khăn cũng như các tua vải. Khăn đội theo lối chữ nhân, hai đầu thả ra hai mang tai. Nhóm Chăm Hroi đội khăn trắng quấn gọn trên đầu. Nam mặc áo cánh xẻ ngực màu sáng hoặc tối. Đó là loại áo cổ tròn cài cúc. Có người mặc áo ngắn, xẻ ngực, cộc tay. Các đường viền ở cổ sườn, hai thân trước và gấu được trang trí và đính các miếng kim loại hình tròn, có nhóm mặc lễ phục là loại áo dài xẻ nách trắng hoặc đỏ. Trang phục cổ truyền là chiếc váy và quần.

Người Chăm ở Ninh Thuận

Về cơ bản, phụ nữ các nhóm Chăm thường đội khăn. Cách hoặc là phủ trên mái tóc hoặc quấn gọn trên đầu, hoặc quấn theo lối chữ nhân, hoặc với loại khăn to quàng từ đầu rồi phủ kín vai. Khăn đội đầu chủ yếu là màu trắng, có loại được trang trí hoa văn theo lối viền các mép khăn (khăn to), nhóm Chăm Hroi thì đội khăn màu chàm. Lễ phục thường có chiếc khăn vắt vai ngoài chiếc áo dài màu trắng. Đó là chiếc khăn dài tới 23m vắt qua vai chéo xuống hông, được dệt thêu hoa văn cẩn thận với các màu đỏ, trắng, vàng của các mô tip trong bố cục của dải băng.

Nhóm Khánh Hòa và một số nơi, chị em mặc quần bên trong áo dài. Nhóm Chăm Hroi mặc váy quấn (hở) có miếng đáp sau váy. Nhóm Quảng Ngãi mặc áo cánh xẻ ngực, cổ đeo vòng và các chuỗi hạt cườm. Trang phục Chăm, vì có nhóm cơ bản là theo đạo Hồi nên cả nam và nữ lễ phục thiên về màu trắng. Có thể thấy đặc điểm trang phục là lối tạo hình áo (khá điển hình) là lối khoét cổ và can thân và nách từ một miếng vải khổ hẹp (hoặc can với áo dài) thẳng ở giữa làm trung tâm áo cho cả áo ngắn và áo dài. Mặt khác có thể thấy ở đây duy nhất là tộc còn thấy nam giới mặc váy ở nước ta với lối mang trang phục và phong cách thẩm mỹ riêng.

Độc đáo trang phục đồng bào Chăm ở Ninh Thuận

Nữ phục của người Chăm, phụ nữ Chăm đều đội khăn, khăn nữ dài hơn khăn nam và trang trí hoa văn màu tươi vui. Họ chít khăn từ sau ra trước rồi vắt chéo 2 đầu khăn, một đầu khăn quấn vào thái dương bên trái, đầu kia thả múi khăn xuống thái dương bên phải. Phụ nữ Chăm Bà ni lại quấn khăn từ trước đầu ra phía sau, 2 đầu khăn hất lên đỉnh đầu và vắt 2 múi ngược ra sau.

Áo dài bít tà mặc chui đầu, cổ áo có nhiều loại: hình tròn, hình quả tim, hình lá trầu. áo gồm 4 mảnh vải ghép dọc theo chiều đứng của thân người, ngoài ra còn có 2 mảnh nhỏ ghép 2 bên sườn. áo dài có 2 loại, dài đến đầu gối hoặc quá gối một chút, có hàng khuy bấm hoặc nút đính khi mặc bó sát eo hông. Phụ nữ trẻ mặc áo dài phủ chùm gót chân, loại này ôm sát thân người khi mặc, phủ chùm lên váy, 2 bên hông có 1 đường may mở ngay eo hông, áo thường có màu xanh lục, hồng hay chàm. Ngoài ra họ mặc 1 áo lót bên trong áo dài giống như yếm của người Việt có dải dây vải buộc qua vai và vòng phía sau lưng.

Khăn (váy) có 2 loại, váy mở là loại váy quấn bằng 1 tấm vải, 2 mép vải không khâu lại. Váy kín thì 2 mép vải khâu lại thành hình ống tròn. Khi mặc, cạp váy được xếp nếp và lận vào bên trong giữ chặt eo hông. Phụ nữ Chăm không dùng thắt lưng để cố định váy. Váy có loại 1 màu, hoặc có hoa văn hay pha thêm sợi kim tuyến khi dệt các hoa văn.

Đồ trang sức phổ biến là bằng bạc như vòng cổ, khuyên tai. Người Chăm Thuận Hải thường đeo 1 loại nhẫn bạc có khảm mặt đá đen được gọi là nhẫn mắt. Trang sức còn bằng cái thắt lưng, là dây vải hẹp có nhiều trang trí hoa văn, màu sắc rực rỡ, có tua chỉ màu ở 2 đầu mép vải. Nữ thắt dây lưng ôm chặt vòng eo, 2 đầu buông dài theo chiều váy sau khi bắt chéo giữa thân người qua vai trái.

Nam phục: khăn của nam giới ngắn hơn nữ, khăn của chức sắc thường có màu trắng có tua và viền ren chỉ màu đỏ, xanh.

Áo Lakay là áo ngắn, cổ tròn, chùm đến hết mông, xẻ tà ở 2 bên sườn khoảng gang tay, phía trước có đường xẻ và đính khuy, vạt trước có 2 túi áo. ống tay áo rộng, dài gần quá cổ tay. áo Tăh là áo chui đầu, dài che gần mắt cá chân. Tay áo rộng, dài quá cổ tay. áo không xẻ thân phía trước thành 2 vạt, chỉ xẻ 1 khoảng dài 1 ngón tay ở trước ngực. Tà áo phía trước và sau tạo nên bởi đường xẻ từ cạnh sườn đến hết bên dưới áo. Thầy Char của Chăm Bà ni mặc áo rộng gần như áo Tăh màu trắng, dài quá mắt cá chân, không xẻ tà và thân áo được ghép bởi 4 miếng vải. Áo có viền hoa văn ở phía trước ngực và sau lưng được gọi là áo viền. Xà rông là một tấm vải khổ rộng, có dùng 1 thắt lưng dệt bằng chỉ màu buộc lại và thả chùng xuống phía trước.

Nguồn: quehuongonline.vn, 24/5/2017