Đàn voi xếp hàng cúng sức khỏe

Huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk là địa phương nổi danh với những dũng sĩ săn voi, thuần dưỡng voi và những câu chuyện huyền bí về vua voi. Đây cũng là nơi có đàn voi nhà đông nhất tỉnh. Đến nay, các nghi lễ, tục lệ liên quan đến voi vẫn được đồng bào M’nông ở đây gìn giữ và lưu truyền như cúng sức khỏe cho voi; cúng xóa khi voi chửa, voi đẻ; cúng cắt ngà voi; cúng thần khi gây thương tích cho voi; mai táng khi voi chết…

Để thực hiện các lễ cúng cho voi, thầy cúng phải là người giỏi, có uy tín và am hiểu tập tục. Lễ cúng sức khỏe cho voi thường được diễn ra vào đầu năm để cầu mong năm mới voi luôn khỏe mạnh, giúp đỡ gia chủ. Lễ cúng với ý nghĩa chính là cầu sức khỏe cho voi, nhắc nhở mọi người chăm sóc, bảo vệ voi và chứa đựng yếu tố văn hóa, tâm linh của mỗi dân tộc.

Già làng Y Khiă Byă ở buôn Tunr, xã Ea Wer, huyện Buôn Đôn là một trong những dũng sĩ săn voi một thời; già cũng là thầy cúng voi uy tín nhất vùng. Các chủ voi trong vùng tổ chức các lễ cúng voi đều mời già cúng. Già Y Khiă cho biết: Đồng bào M’nông quan niệm, con voi là hiện thân của sự may mắn và thịnh vượng của buôn làng, người thân trong gia đình, là niềm tự hào lớn của cộng đồng, dân tộc. Voi có thần linh bảo vệ nên phải được chăm sóc chu đáo, cẩn thận nếu chẳng may voi gặp nạn, chết thì thần voi sẽ xử phạt cả buôn làng.

Người nuôi voi và thuần dưỡng voi đều phải thực hiện những kiêng kỵ theo luật tục mà nếu không tuân thủ thì cả voi và chủ sẽ gặp những điều không may. Lễ cúng sức khỏe cho voi thể hiện lòng yêu thương, quý trọng của người M’nông đối với voi, tạ ơn thần linh, cảm ơn voi đã giúp đỡ cho chủ nhà và buôn làng và mong voi luôn khỏe để phục vụ và gắn bó với con người.

Những buôn còn nhiều voi dân làng thường tập trung làm lễ cúng chung cho tất cả voi. Buôn Đôn, xã Krông Na, huyện Buôn Bôn vẫn còn 6 con voi nên cùng nhau chọn một ngày tốt làm lễ cúng sức khỏe đầu năm cho voi. Lễ cúng voi không thể thiếu các vật phẩm rượu cần, bánh nếp, hai tấm vải thổ cẩm, gạo, nến, sáp ong, chỉ sợi, vòng tay bằng đồng.

Ngoài ra, tùy thuộc vào điều kiện kinh tế mà lễ cúng tổ chức lớn nhỏ khác nhau. Lễ cúng tươm tất nhất là khi chủ nhà làm trâu ăn mừng, bình thường là heo nếu không có điều kiện thì làm gà. Bắt đầu lễ cúng, thầy cúng gọi mời Giàng, các vị thần núi, thần sông, thần voi… về chứng kiến và ban phát sức khỏe cho voi, cầu mong cho voi luôn được khỏe mạnh, giúp đỡ chủ nhà trong những công việc quan trọng.

Các nài voi cũng được cúng sức khỏe, con voi nào được cúng, nài voi cũng được ban rượu, thịt và thực hiện nghi lễ cúng với ý nghĩa cam kết thương yêu voi như người bạn, chăm sóc cho voi luôn khỏe mạnh. Sau lời khấn, voi được nài voi điều kiện đến gần thầy cúng và được đặt đầu heo, gạo, bôi tiết, tưới rượu lên đầu voi để cầu chúc voi luôn mạnh khỏe.

Bà H’Đa Nê Byă, Bí thư Chi bộ buôn Buôn Đôn cho biết, lễ cúng sức khỏe choi voi là thông điệp nhắn gửi tới mọi người, đặc biệt là cộng đồng dân tộc M’nông hãy chăm sóc, bảo vệ loài voi./.

Nguồn: baodantoc.com.vn