Năm 2020, xã Mường Lai, huyện Lục Yên được công nhận đạt xã vệ sinh toàn xã. Trước đây, với 97% là người DTTS sinh sống, việc xây dựng, sử dụng, bảo quản nhà tiêu hợp vệ sinh (HVS) trong nhân dân từng gặp nhiều khó khăn. Từ khi Chương trình Mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả (Chương trình) triển khai trên địa bàn xã hỗ trợ thực hiện hợp phần vệ sinh, xã Mường Lai đã có sự thay đổi tích cực.

Phát tờ rơi cho các đại biểu tại buổi tập huấn

Nhiều công trình nhà vệ sinh được hỗ trợ xây dựng, cải tạo; thông qua các hoạt động truyền thông bài bản, người dân đã biết cách bảo quản, sử dụng nhà vệ sinh, thực hành rửa tay với xà phòng đúng cách. Đến nay, 72,3% hộ gia đình có nhà tiêu HVS; 93% hộ gia đình có điểm rửa tay; 100% trường học, trạm y tế có công trình nước sạch và nhà vệ sinh. Mường Lai là 1 trong 26 xã được công nhận Vệ sinh toàn xã năm 2020, nâng tổng số xã đạt vệ sinh toàn xã trên địa bàn tỉnh lên 50 xã.

Hỗ trợ giúp các xã đạt tiêu chí vệ sinh toàn xã là một trong những mục tiêu của hợp phần vệ sinh mà Chương trình hướng tới thực hiện. Để thực hiện mục tiêu này, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã tổ chức thực hiện nhiều hoạt động thiết thực với cách tiếp cận mới, tăng cường cộng tác giữa đầu tư vệ sinh và xúc tiến vệ sinh, huy động sự vào cuộc đồng bộ từ cấp tỉnh đến tận thôn, bản. Năm 2020, đã triển khai các hoạt động truyền thông ở 22 xã thuộc 8 huyện: Văn Yên, Trấn Yên, Lục Yên, Văn Chấn, Yên Bình, Mù Cang Chải, Trạm Tấu và thị xã Nghĩa Lộ. Theo đó, Trung tâm đã tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch hợp phần vệ sinh; tập huấn cho các cán bộ tỉnh, huyện (giảng viên nòng cốt) về truyền thông thay đổi hành vi và phát triển thị trường; cấp phát gần 50.000 tờ rơi, tranh, ảnh tuyên truyền; tổ chức các hội nghị, tập huấn, truyền thông trên các cơ quan truyền thông, đồng thời giám sát hỗ trợ cấp tỉnh, huyện, xã, sự kiện vệ sinh cấp tỉnh, cấp xã và 726 cuộc họp thôn tuyên truyền về vệ sinh… nhằm tuyên truyền có bài bản, tích hợp 3 phần chính trong truyền thông, truyền thông thay đổi hành vi.

Một trong những hoạt động thiết thực là việc xác định các cửa hàng tiềm năng tại các xã, lựa chọn thành lập mạng lưới chuỗi cung ứng, phát triển cung ứng vật liệu sản phẩm nhà tiêu vệ sinh tại xã, tạo cơ hội cho người dân dễ dàng mua được các sản phẩm nhà tiêu trọn gói, chi phí thấp. Năm 2020, Chương trình đã thu hút 21 cửa hàng tiện ích, 182 thợ xây, 182 cộng tác viên bán hàng tham gia vào chuỗi cung ứng.

Một cửa hàng tiện ích hỗ trợ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh

Bên cạnh đó, Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh còn hỗ trợ xây dựng, hoàn thành, nghiệm thu 1.915 nhà tiêu hộ gia đình đạt 100% kế hoạch; hoàn thành nâng cấp, sửa chữa 32 công trình cấp nước, vệ sinh trạm y tế; kiểm đếm 35 xã “vệ sinh toàn xã”. Năm 2020, Chương trình đã hỗ trợ xây dựng 1.915 nhà tiêu hộ gia đình; nâng cấp, sửa chữa 37 công trình cấp nước và vệ sinh cho 32 trạm y tế, đã hoàn thiện bàn giao và đưa vào sử dụng; nâng tỷ lệ số hộ gia đình khu vực nông thôn có nhà vệ sinh toàn tỉnh lên 72,5%; 77% hộ nông thôn có điểm rửa tay; 100% trường học công lập có công trình nước và nhà tiêu HVS; 98,8% trạm y tế có nước và nhà tiêu HVS. Tổng số vốn thực hiện hợp phần vệ sinh nông thôn năm 2020 là 8,15 tỷ đồng.

Năm 2021, Chương trình sẽ tiếp tục triển khai khai can thiệp tại 10 xã, trong đó phấn đấu 3 xã được công nhận đạt tiêu chí “Vệ sinh toàn xã”; vận động xây dựng, cải tạo 2.033 nhà tiêu (tại 150 xã nông thôn), trong đó hỗ trợ xây dựng 1.860 nhà tiêu hợp vệ sinh cho hộ gia đình nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách; xây dựng, cải tạo chương trình nước và vệ sinh cho 18 trạm y tế xã; duy trì các xã đã được công nhận “Vệ sinh toàn xã” năm 2019, 2020.

Hoàng Minh