Hội người Việt Nam tại Pháp (HNVNTP) là hội đoàn có tuổi đời lâu nhất trong các hội đoàn người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN). Trong gần 100 năm tồn tại và phát triển của Hội, tổ chức Việt kiều yêu nước này hoạt động lúc công khai, lúc bí mật dưới nhiều tên gọi khác nhau như: Hội Ái hữu, Hội Liên hiệp Việt kiều…,  đến năm 1976 thì chính thức được đổi tên thành Hội người Việt Nam tại Pháp (tên tiếng Pháp là Union Générale des Vietnamiens de France).

Lớp học tiếng Viêt của các em thiếu nhi Trường "Về nguồn"

 Nỗ lực đóng góp xây dựng cộng đồng, phát triển Việt Nam

Tháng 6/1919, lần đầu tiên, đại diện các nước tham dự Hội nghị Hòa bình ở Versailles chính thức biết đến tổ chức “Nhóm người An Nam yêu nước” (Groupe des Patriotes Annamites) và Bản yêu sách kí tên Nguyễn Ái Quốc gồm 8 điểm đòi quyền tự quyết cho đồng bào mình. “Nhóm người An Nam yêu nước”, tổ chức Việt kiều yêu nước đầu tiên được thành lập ở nước ngoài chính là tiền thân của Hội Người Việt Nam tại Pháp ngày nay.

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, HNVNTP đã có đóng góp quan trọng trong việc huy động các nguồn lực của cộng đồng, sự hỗ trợ của nhân dân Pháp và nhiều nước trên thế giới nhằm ủng hộ các cuộc kháng chiến ở trong nước. Sau khi đất nước hòa bình, HNVNTP tiếp tục hướng về quê hương bằng cách huy động các nguồn lực trí thức, khuyến khích cộng đồng tham gia vào sự phát triển của đất nước thông qua nhiều dự án thiết thực trong các lĩnh vực y tế, khoa học, giáo dục, kinh tế, môi trường...

Những năm gần đây, HNVNTP đặt mục tiêu tạo dựng một cộng đồng mạnh, hỗ trợ nhau cùng phát triển và hướng về đất nước. Các hoạt động của Hội được triển khai hướng tới các thành phần khác nhau. Nội dung hoạt động cũng được mở rộng từ văn hóa, vận động xã hội, hội thảo, gặp gỡ, hỗ trợ cuộc sống (thủ tục hành chính, giấy tờ, lãnh sự…); có hoạt động mang tính chất thường xuyên, có hoạt động mang tính chất sự kiện, có những hoạt động quy mô lớn, tầm cỡ 2000 người với đầy đủ các thành phần và thế hệ, cũng có các hoạt động quy mô nhỏ hơn, có hoạt động liên kết giữa các chi hội ở các thành phố lớn như Paris, Lyon, Grenoble, Bordeaux, Lille, Marseille... Thông qua các biện pháp cụ thể, các hoạt động của HNVNTP dần thu hút được các thành phần trước đây ít tham gia vào hoạt động cộng đồng.

Hàng năm, vào dịp Tết Nguyên đán, HNVNTP lại tổ chức sự kiện Tết mang tinh thần Việt Nam tại Paris và các thành phố lớn. Riêng tại Paris, quy mô của Tết đạt tới 2000 người. Đây là một thành công quan trọng về văn hóa-xã hội trong việc kết nối cộng đồng vì không có một sự kiện của bất kỳ hội đoàn Việt Nam nào có thể huy động, tập hợp được một số lượng đông đảo đồng bào và bạn bè Pháp, đại điện của các cộng đồng quốc tế tại Pháp như vậy. Một khía cạnh khác của sự thành công này là ở sự tham gia của tất cả các thành phần từ thiếu nhi, thanh niên người Việt thế hệ thứ 2, thứ 3, công nhân, người lớn tuổi, sinh viên Việt Nam và những nhóm nòng cốt của Hội từ vài chục năm trở lại đây.

Bên cạnh sự kiện Tết, sự kiện Trung thu, với sự đầu tư ngày càng quy mô từ những năm gần đây, cũng đang trở thành một sự kiện văn hóa lớn của cộng đồng tại Pháp, thu hút khoảng 1000 người tham gia, dành cho thiếu nhi từ 3 đến 14 tuổi sinh ra, lớn lên tại Pháp và các gia đình của nhiều thế hệ trong cộng đồng, trong đó có rất nhiều gia đình mới của những người trẻ ổn định tại Pháp. Việc thu hút một số lượng lớn những người trẻ là tín hiệu tích cực cho việc HNVNTP trở nên năng động hơn và có duy trì sự tiếp nối các truyền thống đã có từ lâu.

Trong những hoạt động thường xuyên thì nổi bật nhất phải kể đến là hoạt động của trường thiếu nhi “Về nguồn” với các hoạt động văn hóa, giáo dục cho các thế hệ Việt tương lai. Trường thiếu nhi dành cho các em từ 3 đến 14 tuổi, với 7 thầy cô giáo, gồm 4 lớp tiếng Việt và hát, 1 lớp múa truyền thống, 1 lớp hoạt động thủ công – sáng tạo, 1 lớp dạy võ… Mỗi ngày thứ 7 đều tổ chức các lớp trong suốt 9 tháng của năm học. Đây là hoạt động quan trọng vì từ đó giúp HNVNTP gắn bó hơn với cộng đồng. Đặc biệt, thiếu nhi và phụ huynh là lực lượng tham gia rất tích cực vào việc tổ chức các sự kiện văn hóa khác của Hội như: Trung Thu, Tết, các hoạt động nhân đạo…, đây là một trong những hướng mở rộng và kết nối với cộng đồng quan trọng của HNVNTP.

Đặc biệt, trong năm chéo, năm Việt Nam tại Pháp 2013-2014, Hội người Việt Nam tại Pháp tham gia vào nhiều sự kiện trên khắp nước Pháp, đặc biệt là tại Paris, không chỉ tổ chức các sự kiện hàng năm như Tết, Trung Thu mà còn tổ chức các hoạt động của HNVNTP hoặc phối hợp với các hội đoàn bạn, chính quyền địa phương và đại diện Việt Nam tại Pháp tổ chức sự kiện.

HNVNTP cũng là một trong số ít các hội đoàn có thể tổ chức các hoạt động liên quan đến các vấn đề của Việt Nam hiện tại như chủ quyền lãnh thổ, phát triển văn hóa - xã hội, đối ngoại… Trong các sự kiện chính thức của Việt Nam tại Pháp, HNVNTP luôn là đối tác quan trọng của Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp.

Về truyền thông, trang mạng của HNVNTP có khoảng 7.000 – 10.000 lượt xem mỗi ngày. Báo Đoàn Kết của Hội tiếp tục duy trì việc phát hành báo giấy và phát huy thế mạnh của mình, báo ra mỗi quý, mỗi số in khoảng 300-500 bản. Bản tin gửi qua hệ thống email đến hội viên và đối tác với cơ sở dữ liệu khoảng 2000 người, trang Facebook của HNVNTP hướng đến đối tượng thanh niên và người dùng mạng xã hội.

Trong xu hướng các hội mở ra ngày càng nhiều, đa dạng về hoạt động và nội dung, HNVNTP cũng mở rộng hợp tác với các hội đoàn trong các sự kiện nhằm hướng tới những nhóm cộng đồng rộng rãi hơn. Với chính quyền và các đảng phái sở tại, HNVNTP cũng duy trì mối quan hệ tốt nhằm phục vụ tốt nhất đồng bào tại Pháp và tham gia một phần vào các hoạt động hợp tác Pháp - Việt.

Không ngừng củng cố, phát triển Hội toàn diện

Người Việt Nam định cư tại Pháp đã lâu năm, hình thành các nhóm, các cộng đồng trên toàn nước Pháp, cả ở các trung tâm lớn và rải rác ở các thành phố. Cộng đồng người Việt Nam tại Pháp hiện có xấp xỉ 300.000 người (khoảng 40.000 trí thức), chiếm gần 10% tổng số người Việt Nam định cư tại nước ngoài. Nhìn chung, cộng đồng người Việt định cư tại Pháp hòa nhập rất tốt vào xã hội sở tại, nhiều cá nhân có vị trí cao trong các lĩnh vực. Có nhiều cách để phân chia các nhóm trong cộng đồng người Việt Nam tại Pháp nhưng nếu nhìn nhận theo góc nhìn hướng về Việt Nam thì có thể phân chia thành ba nhóm. Một là nhóm những người Việt Nam thế hệ thứ nhất, gắn nhiều với Việt Nam cả về tư duy, tình cảm, phong cách sống. Nhóm này bao gồm những người định cư đã lâu. Hai là nhóm những người gốc Việt thuộc thế hệ thứ hai, thứ ba và sau nữa, họ hướng về Việt Nam theo khía cạnh nguồn cội với tư duy bản địa. Nhóm thứ ba là những người sang khoảng 10 – 20 năm gần đây, gồm: nhân viên, người buôn bán, lao động, các gia đình Pháp - Việt, những người sang học tập rồi ở lại.   

Hầu hết cộng đồng người Việt tại Pháp đều hướng về đất nước, quê hương, về đồng bào. Họ luôn quan tâm đến các vấn đề lớn của đất nước, duy trì các mối quan hệ gia đình và bạn bè, tham gia các hoạt động kinh tế, chuyên môn. Đây là cơ sở để xây dựng khối đoàn kết bền vững rộng khắp trong cộng đồng. Mỗi thành phần có mối tình cảm quan tâm đặc thù và có vị trí, vai trò riêng, nhưng họ cùng có chung tình cảm đối với quê hương, đồng bào. Ngoài ra, cộng đồng người Việt tại Pháp cũng rất có ý thức giữ gìn bản sắc dân tộc trong gia đình, người thân và trong cộng đồng.

Với mục tiêu xây dựng một cộng đồng vững mạnh, HNVNTP hiểu rõ chỉ khi xây dựng được một cộng đồng mạnh, có các cá nhân có ảnh hưởng và có mạng lưới rộng để có thể vận động khi cần thiết, thì mới có thể hỗ trợ được cho đất nước. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, bên cạnh sự cố gắng, nỗ lực của các thành viên trong HNVNTP, cũng cần sự quan tâm, giúp đỡ cụ thể của các cơ quan chức năng trong nước để đóng góp vào chiến lược xây dựng cộng đồng vững mạnh và phát triển Việt Nam như mục tiêu đã đề ra.

Việc học tiếng Việt, bồi dưỡng các kiến thức và kỹ năng văn hóa, cảm thụ nghệ thuật dân tộc là rất cần thiết. Một vài năm gần đây, trong Hội đã có những giáo viên cộng đồng được về nước tham dự Khóa tập huấn và giảng dạy tiếng Việt cho giáo viên NVNONN do Ủy ban Nhà nước về NVNONN và Bộ Giáo dục - Đào tạo tổ chức, nhận được một bộ giáo trình chuẩn về vấn đề dạy tiếng Việt và các bộ môn khác. HNVNTP mong sẽ tiếp tục được hỗ trợ về việc giảng dạy tiếng Việt bởi các tài liệu, hướng dẫn và kinh nghiệm tập huấn là những phương pháp tốt nhất để giúp chuẩn hóa việc đào tạo dạy và học tiếng Việt cho con em trong cộng đồng.

Ngoài ra, tại Pháp cũng có những trường trong hệ thống giáo dục Pháp chọn tiếng Việt như một môn ngoại ngữ, hợp tác trao đổi học sinh với các trường Việt Nam. Do vậy, việc trao đổi giáo viên, thảo luận về phương pháp giảng dạy, tài liệu tiêu chuẩn là những việc cần làm. Nếu thực hiện tốt thì không những phong trào duy trì và phổ biến văn hóa Việt Nam tại Pháp có thể phát triển mà còn góp phần tăng cường hợp tác, giao lưu giữa hai nước.

Tết Nguyên đán là một sự kiện lớn của Hội, tập hợp hàng nghìn người ở Paris, hàng trăm người ở Lyon, Marseille và các địa phương khác. Đây là dịp để người Việt Nam và những bạn bè của Việt Nam hội ngộ, gặp gỡ, chia sẻ, vận động và cũng là dịp giới thiệu văn hóa Việt Nam với xã hội Pháp. Để đạt được mục tiêu vận động, thu hút và tạo ảnh hưởng, chương trình văn nghệ trong các buổi lễ hội cần phải có chất lượng và sức thu hút ở mức độ cao, sự tham gia của các nghệ sĩ trong nước là rất cần thiết. Vì vậy, HNVNTP hy vọng rằng mỗi năm, Việt Nam cử một số nghệ sĩ (khoảng 5 - 10 người) tham gia vào các chương trình văn nghệ lễ hội của NVNONN; những nghệ sĩ này ngoài biểu diễn sẽ giao lưu và nếu được, hướng dẫn nhanh cho các nhóm nghệ thuật, các cháu thiếu nhi tại chỗ để có thể học, cập nhật những nét văn hóa của nước nhà.

Để nắm sát tình hình cộng đồng NVNONN trong từng thời kỳ để có chính sách thích hợp, HNVNTP đang ấp ủ một sáng kiến kiến nghị Ủy ban Nhà nước về NVNONN thành lập một ban tư vấn bao gồm đại diện cộng đồng NVNONN tại các nước để tham khảo ý kiến, trao đổi, góp ý xây dựng chương trình hoạt động, các chính sách liên quan đến NVNONN.

Với kinh nghiệm là hội đoàn có tuổi đời lâu nhất trong các hội đoàn NVNONN, Hội cho rằng các hội đoàn người Việt tại các nước cần tiếp tục giữ liên hệ, thường xuyên trao đổi kinh nghiệm về phương thức vận động, ngoài ra có thể phối hợp hoạt động để triển khai hoạt động trên quy mô rộng lớn hơn, có hiệu quả hơn, gắn kết cộng đồng NVNONN hướng về Tổ quốc, góp phần xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Tự hào với bề dày lịch sử, HNVNTP luôn hướng về cộng đồng Việt tại Pháp với mong muốn là mỗi người con xa quê vẫn sẽ luôn yêu thương, tự hào về nguồn gốc của mình, cũng như chia sẻ những giá trị tinh thần tương thân tương ái, gắn bó, đoàn kết, đồng lòng hướng về quê hương, xây dựng đất nước ngày càng phồn vinh, phát triển.

Nguồn: quehuongonline.vn, ngày 20/4/2016