Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh trình bày tờ trình về việc gia nhập Công ước số 98

Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh nêu, Công ước số 98 về áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể là một trong tám công ước cơ bản của ILO. Công ước đã được Hội nghị toàn thể của ILO thông qua ngày 1-7-1949. Đến tháng 1-2019, đã có 165 trên tổng số 187 quốc gia thành viên của ILO tham gia công ước này.

Trong bối cảnh Việt Nam đang tăng cường hội nhập kinh tế - quốc tế, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN, việc gia nhập Công ước số 98 là rất cần thiết và có ý nghĩa trên tất cả các mặt chính trị, pháp lý và kinh tế-xã hội.

Công ước số 98 có 16 Điều, với 3 nội dung cơ bản là: 

- Bảo vệ NLĐ và công đoàn trước các hành vi phân biệt đối xử chống công đoàn của người sử dụng lao động. Công ước quy định NLĐ phải được hưởng sự bảo vệ thích đáng trước những hành vi phân biệt đối xử liên quan đến mọi khía cạnh việc làm của họ vì lý do tham gia thành lập, gia nhập hoặc hoạt động công đoàn hợp pháp.

- Bảo vệ tổ chức của NLĐ không bị can thiệp, thao túng bởi người sử dụng lao động: Công ước quy định các tổ chức của NLĐ và của người sử dụng lao động phải được hưởng sự bảo vệ thích đáng, chống lại mọi hành vi can thiệp của bên kia hoặc của những đại diện hay thành viên của bên kia trong quá trình thành lập, hoạt động hoặc điều hành hoạt động của mình.

- Những biện pháp thúc đẩy thương lượng tập thể tự nguyện, thiện chí: Công ước xác lập nguyên tắc tự nguyện và thiện chí trong thương lượng tập thể, đồng thời quy định về trách nhiệm của nhà nước trong việc thúc đẩy thương lượng tập thể được thực hiện một cách tự nguyện, thiện chí.

Công ước có hiệu lực đối với Việt Nam sau 12 tháng kể từ khi văn kiện gia nhập của Việt Nam được đăng ký với Tổng giám đốc Văn phòng IL và sẽ có hiệu lực vô thời hạn. Tuy nhiên sau khi gia nhập Việt Nam có thể rút khỏi Công ước khi kết thúc thời hạn 10 năm kể từ ngày Công ước có hiệu lực, bằng cách thông báo với Tổng giám đốc Văn phòng ILO để đăng ký việc rút khỏi Công ước.

Công ước sẽ được áp dụng trên toàn lãnh thổ Việt Nam tuy nhiên việc áp dụng Công ước cho lực lượng vũ trang và công chức sẽ do Pháp luật Việt Nam quy định.

Trong báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu nêu, việc Việt Nam gia nhập Công ước số 98 phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước trong hội nhập quốc tế về lao động, xã hội, khẳng định quyết tâm và nỗ lực của Việt Nam trong quá trình thực thi các cam kết liên quan đến lao động trong Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), đồng thời thực hiện nghĩa vụ của Việt Nam với trách nhiệm là quốc gia thành viên ILO, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiến tới ký kết Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA). Tất cả các Bộ, ngành được Chính phủ lấy ý kiến đều nhất trí về sự cần thiết gia nhập Công ước số 98.

Ủy ban Đối ngoại trình Quốc hội xem xét, quyết định gia nhập Công ước số 98, đồng thời đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành tiếp tục rà soát, nội luật hóa đảm bảo tính tương thích, phù hợp giữa các nội dung Công ước số 98 với dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi) và các văn bản pháp luật khác có liên quan;

Xây dựng đề án triển khai; có lộ trình, có sự phân công, phối hợp triển khai từng công việc cụ thể, cần quan tâm công tác tuyên truyền, phổ biến nội dung Công ước số 98 đến các ngành, các cấp, doanh nghiệp, người dân nhất là các chủ thể chịu tác động trực tiếp như: hệ thống công đoàn Việt Nam, doanh nghiệp, các hiệp hội ngành nghề và người lao động;

Xây dựng kế hoạch sớm gia nhập hai Công ước cơ bản còn lại của ILO: Công ước số 87 “về quyền tự do hiệp hội và về việc bảo vệ quyền được tổ chức” và Công ước số 105 “về xóa bỏ lao động cưỡng bức hoặc bắt buộc”;

Đề nghị Tổng liên đoàn lao động Việt Nam nghiên cứu sớm trình sửa đổi, bổ sung Luật Công đoàn năm 2012 để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với các quy định mới được sửa đổi, bổ sung trong Bộ luật LĐ năm 2012./.

PV