Thấu hiểu nỗi khó khăn của người dân khi thiếu nước sạch, trong 13 năm qua, chương trình tín dụng nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã giúp hàng triệu hộ gia đình trong cả nước có vốn để đầu tư cải tạo, nâng cấp, xây dựng mới các công trình nước sạch, công trình vệ sinh, bảo đảm theo tiêu chuẩn quốc gia về nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn.

Nâng cao chất lượng sống

Nhiều năm nay, người dân ở huyện Kim Sơn (Ninh Bình) luôn phải đối mặt với tình trạng thiếu nước nghiêm trọng. Phần lớn nước sinh hoạt đều dựa vào nguồn nước giếng đào, giếng khoan. Một số xã vùng đất ven biển của huyện Kim Sơn hầu hết nước ở các giếng bơm lên có hàm lượng sắt cao, để một lúc lắng vàng ở dưới; nhiều nơi nguồn nước ngầm ít. Chất lượng nguồn nước không bảo đảm, nhiều hộ gia đình thiếu nước sinh hoạt trầm trọng, nhất là vào mùa khô. Còn các xã vùng trong thì nước giếng bơm lên bị vàng đục. Vì thế, có được nước sạch để dùng là ước mơ của nhiều người dân nơi này.

Nhà máy cấp nước tập trung ở xã nông thôn mới Yên Lộc (huyện Kim Sơn, Ninh Bình) được xây dựng từ năm 2011, với tổng vốn đầu tư 13 tỷ đồng được hoàn thành và đưa vào hoạt động đã đáp ứng được sự mong mỏi và nhu cầu cấp thiết về nước sạch của nhân dân. Tuy nhiên, khó khăn đặt ra là từ đường ống trục đưa nước vào tận nhà mỗi hộ phải mất từ năm đến bảy triệu đồng. Với khó khăn đó, nguồn vốn từ chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn của NHCSXH trở thành “phao cứu sinh” cho người dân nông thôn. Nhờ nguồn vốn này mà đến nay, 85% số dân trong xã được dùng nước sạch.

Không riêng gia đình ông Mỹ, chị Bùi Thị Ánh ở xã Yên Lộc cũng được vay 12 triệu đồng từ NHCSXH để đầu tư đường ống dẫn nước sạch vào nhà. Từ khi có nước sạch, chất lượng cuộc sống của gia đình chị được nâng lên rõ rệt. “Không còn tình trạng nước nhiễm phèn, mặn, thay vào đó là nguồn nước trong mát, bảo đảm về chất lượng. Bây giờ có bể nước, các thành viên trong gia đình không còn bị đau mắt, lở da và các bệnh về đường tiêu hóa. Đồng thời vật nuôi cũng được chăn nuôi sạch sẽ, vệ sinh hơn”, chị Bùi Thị Ánh nói.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Yên Lộc Mai Văn Dũng cho biết: Năm 2016, dư nợ cho vay chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn xếp thứ ba, sau chương trình cho vay hộ cận nghèo và hộ nghèo. Nhu cầu vay vốn về nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn ở đây là rất cao và nguồn vốn sử dụng rất hiệu quả, giúp cuộc sống của người dân nơi đây được nâng cao, số ca mắc bệnh về da, mắt, tiêu hóa do sử dụng nguồn nước không vệ sinh giảm đáng kể.

Hơn chín triệu công trình nước sạch được xây dựng

Theo đại diện lãnh đạo NHCSXH, với Chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, các hộ gia đình khu vực nông thôn được vay tiền với lãi suất ưu đãi để xây dựng công trình nước sạch và vệ sinh. Mỗi gia đình được vay tối đa sáu triệu đồng cho một công trình nước sạch hoặc một công trình vệ sinh, thời hạn vay năm năm kể từ ngày giải ngân. Mức vay tối đa để một hộ thực hiện cùng lúc cả hai công trình là 12 triệu đồng/hộ. Đây là chương trình không nhằm mục tiêu kinh doanh mà nhằm mục đích giúp các hộ gia đình ở khu vực nông thôn vay vốn để đầu tư xây dựng mới hoặc cải tạo, nâng cấp các công trình cấp nước sạch và công trình vệ sinh, bảo đảm theo tiêu chuẩn quốc gia về nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn nhằm nâng cao sức khỏe, cải thiện điều kiện sinh hoạt, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực nông thôn.

Hiện tỷ lệ người dân ở nông thôn được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh trong cả nước đạt hơn 84%. Số hộ gia đình nông thôn có công trình vệ sinh đạt tiêu chuẩn là hơn 63%. Sau hơn 13 năm thực hiện, NHCSXH đã triển khai tới tất cả 63 tỉnh, thành phố với tổng dư nợ đạt gần 25.057 tỷ đồng với gần 2,6 triệu khách hàng còn dư nợ. Đánh dấu chặng đường 13 năm, số liệu từ NHCSXH cho thấy, Chương trình tín dụng nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn đã mang đến nhiều niềm vui và hạnh phúc với người dân khắp vùng miền trong cả nước. Tính từ khi bắt đầu triển khai thực hiện chương trình đến nay đã có hơn chín triệu công trình nước sạch và vệ sinh được xây dựng và đưa vào sử dụng giúp cho gần 4,4 triệu lượt hộ gia đình trên toàn quốc được sử dụng nước sạch, hợp vệ sinh, góp phần bảo đảm sức khoẻ cho cộng đồng dân cư và nâng cao đời sống sinh hoạt của người dân nông thôn, nhân dân đồng tình, phấn khởi đón nhận chính sách tín dụng ưu đãi của Chính phủ.

Có được nguồn nước sạch sử dụng là mong mỏi của nhiều người dân, khi mà vấn đề nguồn nước do ảnh hưởng biến đổi khí hậu, tình hình xâm nhập mặn nghiêm trọng, hạn hán trên diện rộng xảy ra với tần suất nhiều hơn. Nhu cầu bức thiết về nước sạch của người dân ở vùng bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu đã được giải quyết phần nào. Tuy nhiên, với mức vay sáu triệu đồng/công trình/hộ, so với nhu cầu của các hộ vay vốn chưa đáp ứng được chi phí xây dựng công trình nước sạch, vệ sinh đạt chuẩn. Trước những khó khăn và nhu cầu khẩn thiết của người dân, nhiều kiến nghị đề xuất Chính phủ và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu nâng mức cho vay tối đa lên 12 triệu đồng/công trình/hộ để tạo điều kiện cho người dân nghèo, người dân còn nhiều khó khăn nâng cao chất lượng cuộc sống, nâng cao sức khỏe vì một cộng đồng phát triển.

Phương Chi