Báo cáo tổng kết của Bộ NN&PTNT nêu rõ, tính đúng đắn của một Nghị quyết mang tầm chiến lược của Đảng đối với khu vực chiếm gần 70% dân số và khoảng 40% lực lượng lao động của cả nước đã được khẳng định. Điều này được thể hiện rõ nét trong những kết quả lớn về nông nghiệp, nông dân, nông thôn mà Bộ, ngành và các địa phương đã nỗ lực đạt được trong 10 năm qua.

Theo đó, nông nghiệp luôn duy trì được tăng trưởng và phát triển khá toàn diện, chất lượng tăng trưởng ngày càng được cải thiện hơn; tiếp tục khẳng định được vị thế quan trọng trong nền kinh tế. Sản xuất chuyển mạnh theo hướng chất lượng và giá trị gia tăng, giá trị và sản lượng nhiều nông sản đều tăng mạnh, sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ được quan tâm phát triển, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, giải quyết việc làm, giảm nghèo và nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Chủ trương cơ cấu lại được ngành được tổ chức thực hiện nghiêm túc, quyết liệt và xuyên suốt, tạo chuyển biến tích cực, rõ nét. Trong đó, đã tạo được sự thống nhất cao của toàn xã hội về tính tất yếu khách quan và yêu cầu cấp bách phải thay đổi căn bản nền sản xuất nông nghiệp theo hướng chuyển mạnh mục tiêu số lượng sang chất lượng và giá trị gia tăng.

Nhờ đó, xuất khẩu nông lâm thủy sản tăng nhanh, tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển nông nghiệp hàng hóa, tạo nguồn ngoại tệ quan trọng, góp phần giảm nhập siêu cho cả nước. Tổng kim ngạch xuất khẩu 10 năm (2008-2017) đạt 261,28 tỷ USD, tăng bình quân 9,24%/năm; riêng năm 2017 đạt 36,52 tỷ USD, tăng 20,5 tỷ so với năm 2008 và dự kiến năm 2018, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 40 tỷ USD. Đã có 10 mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu từ 1 tỷ USD trở lên, trong đó có 5 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 3 tỷ USD, nông sản Việt Nam hiện có mặt trên 180 quốc gia và vùng lãnh thổ. Xuất khẩu nông sản Việt Nam đứng thứ 2 Đông Nam Á và thứ 15 trên thế giới.

Sau hơn 8 năm (2010-2018), phong trào xây dựng nông thôn mới có sức lan tỏa cao, trở thành phong trào sâu rộng với sự tham gia vào cuộc của cả hệ thống chính trị, người dân, bộ mặt nông thôn có nhiều đổi mới, văn minh, hiện đại hơn. Tính đến nay, cả nước đã có 3.478 xã (chiếm 38,98%) đạt chuẩn nông thôn mới, bình quân đạt 14,26% tiêu chí/xã, có 53 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ NN&PTNT, trong quá trình thực hiện Nghị quyết, vẫn còn bộc lộ một số hạn chế, yếu kém. Cụ thể, tăng trưởng nông nghiệp chưa vững chắc, những yếu kém nội tại mặc dù đã được khắc phục nhiều từ khi thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nhưng chưa đáp ứng được đòi hỏi của nền sản xuất hàng hóa sản xuất tập trung, quy mô lớn và tiêu chuẩn cao từ thị trường quốc tế. Phát triển chế biến nông lâm thủy sản, công nghệ bảo quản sau thu hoạch chưa tương xứng với tiềm năng và yêu cầu. Ứng dụng công nghệ cao còn hạn chế, chưa tạo được đột phá để nâng cao giá trị gia tăng, sức cạnh tranh. Thị trường tiêu thụ nổi lên là vấn đề bức thiết, khi khả năng tiêu thụ chưa đáp ứng được sản xuất lớn và đang tăng của nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa.

Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, trong thời gian tới, ngành nông nghiệp nước nhà sẽ có nhiều cơ hội nhưng cũng đầy những thách thức khi Việt Nam hội nhập. Vì vậy, với những thành tựu của khoa học công nghệ đặt nền tảng cho nông nghiệp, mở cửa thị trường nông sản cho phép chúng ta chuyển cơ hội lớn trong tổ chức sản xuất, tham gia chuỗi nông sản toàn cầu. Đặc biệt, cần tìm ra các giải pháp để tổ chức lại nền sản xuất nông nghiệp trên nền tảng quy mô hộ nhỏ lẻ, phải đối mặt với tình trạng biến đổi khí hậu khốc liệt và cơ hội hội nhập khi xuất phát điểm của chúng ta không cao về khoa học công nghệ, trình độ quản trị.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Phó Trưởng Ban thường trực Ban Kinh tế Trung ương Cao Đức Phát nhấn mạnh, để triển khai hiệu quả Nghị quyết, yếu tố hết sức quan trọng là phát huy vai trò chủ thể của người dân, cần thực hiện nhiều biện pháp từ ban hành cơ chế chính sách, vận động phong trào để tuyên truyền khuyến khích người dân tham gia cùng sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn. Bên cạnh đó, cần lấy thị trường là động lực để phát triển, đồng thời áp dụng cơ chế thị trường cần đi đôi với quản lý nhà nước. Trong điều kiện mới, cần sự kết hợp và hỗ trợ mạnh mẽ hơn của các lĩnh vực khác để đảm bảo kinh tế phát triển bền vững; vì vậy, cần xác định rõ cách tiếp cận với từng lĩnh vực cụ thể trong nông nghiệp, nông dân, nông thôn./.

Kiên Trung