Ông bạn tôi là con người thông minh, nhìn cái gì cũng thấu tình, đạt lý; khi bạn tôi nhận xét về ai cũng thẳng thắn, chính xác; nhiều vấn đề khó khăn đến thế mà ông đưa ra giải pháp cứ nhẹ như không, khiến tôi giật mình kinh ngạc. Nhưng chỉ vài ba năm trước thôi, ông là người khác hẳn.

Sau khi chuyển ngành về huyện lúc nào ông cũng thận trọng, nói cái gì cũng rào trước đón sau, không bao giờ làm mếch lòng ai. Nhiều lần ông khuyên tôi rằng: Các cụ dạy cấm có sai: “Lời nói không mất tiền mua/ lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” hay “Im lặng là vàng” mà… Và, chẳng biết có phải nghe lời “các cụ” dạy hay không mà trong họp hành, góp ý cho người khác, nhất là với lãnh đạo ông rất dè dặt, nhiều khi “uốn lưỡi ba lần” mỗi khi phát biểu và chú ý ca ngợi là chính. Trong xử lý công việc, vấn đề gì ông cũng bảo phải hỏi ý kiến cấp trên, nhất là khi cần nhận xét, đánh giá việc gì đấy ông đều bảo thẩm quyền của mình chỉ là nghe theo lãnh đạo, nên không đưa ra bất cứ nhận định nào. Sau khi được bố trí làm lãnh đạo thì ông thay đổi hẳn 180 độ. Ông bảo thời thế thay đổi “Mình làm chính trị nên phải hết sức thận trọng”. Nhiều khi bạn bè, đồng nghiệp bảo rằng cần việc gì trao đổi với ông thì thà cứ đọc báo cáo còn hơn, nên dần ít người đến tham khảo ý kiến, bạn bè không chuyện trò gì với ông nữa, tuy trong lòng cũng thấy tiếc vì hồi trước ông là người phản biện lem lém, lý lẽ đưa ra sắc như dao cau.

Trong lần gặp nhau này, ông lại sắc sảo ra phết. Tìm hiểu kỹ mới biết lần quy hoạch cán bộ vừa rồi ông không còn trong danh sách, vì chỉ còn vài năm nữa là đủ tuổi về hưu. Tính thông minh, sắc sảo thao lược giờ mới lại được bộc lộ. Vẫn tính khẳng khái ông lại nói mạnh lắm... Nhưng nghe ông nói tôi thấy hơi buồn vì giá như khi vẫn ở vị trí “nói có người nghe, đe có người sợ” mà tôi được nghe những điều này, dân chúng được ông quyết đáp những việc này thì có phải tốt biết bao?

Trao đổi với mọi người thấy trường hợp như ông bạn tôi không phải cá biệt. Nhất là những cán bộ, công chức “có ghế” một tí là nghe trên ngóng dưới, động làm, động nói cũng phải nghĩ xem điều ấy có ảnh hưởng gì đến bước đường thăng tiến của mình... Bởi thế, một số cán bộ không còn khả năng phản biện; phát hiện chỗ sai, chỗ kém, nhưng phương châm “im lặng là vàng”, họ chỉ im và gật, chả tội gì mà nói ra cho nó… “vạ mồm”. Để đến khi biết mình không nằm trong quy hoạch nữa mới “lên tiếng”.

Kể câu chuyện trên, lại nhớ tới Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Người đã nhấn mạnh một trong những phẩm chất quan trọng của người cán bộ, đảng viên là có dũng: “Dũng là dũng cảm, gan góc, gặp việc phải có gan làm. Thấy khuyết điểm có gan sửa chữa. Cực khổ khó khăn, có gan chịu đựng. Có gan chống lại những sự vinh hoa, phú quý, không chính đáng. Nếu cần, thì có gan hy sinh cả tính mệnh cho Đảng, cho Tổ quốc, không bao giờ rụt rè, nhút nhát”. Tiến tới Đại hội XII của Đảng, mong rằng Đảng sẽ lựa chọn được những cán bộ có tài, có đức để Đảng mạnh, Dân tin đưa đất nước ngày càng phát triển.

Phùng Văn Mùi