Chương trình Mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch Nông thôn ở Khu vực miền núi phía Bắc, Tây nguyên và Nam trung bộ là Chương trình dựa trên kết quả, được thực hiện trong Chương trình Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn hướng đến các tỉnh Miền núi phía Bắc, Tây Nguyên và Nam Trung bộ Việt Nam trong giai đoạn từ 2016 đến 2020; tập trung vào 21 tỉnh, trong đó có Lạng Sơn. Đây là những tỉnh có độ bao phủ vệ sinh thấp nhất trên toàn quốc, tỷ lệ suy dinh dưỡng, tỷ lệ nghèo và bệnh tiêu chảy cao nhất.

Chương trình nhằm cải thiện hành vi vệ sinh, tăng cường tiếp cận bền vững nguồn nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn tại các tỉnh tham gia dự án. Đồng thời, chương trình này sẽ góp phần thực hiện tiêu chí số 17 về môi trường nông thôn trong xây dựng nông thôn mới. Chương trình gồm 3 hợp phần: cấp nước nông thôn; vệ sinh môi trường nông thôn; nâng cao năng lực, truyền thông, giám sát và đánh giá. Trong đó, kết quả chủ yếu của chương trình là: số đấu nối cấp nước khoảng 255.000 đấu nối hoạt động; số người hưởng lợi từ cấp nước khoảng 1.045.000 người; xây mới và cải tạo công trình cấp nước và vệ sinh cho 1.650 trường học; 680 xã tại 21 tỉnh đạt vệ sinh toàn xã; xây mới hoặc cải tạo khoảng 400.000 nhà tiêu hợp vệ sinh hộ gia đình; 1.000 trạm y tế được xây mới, nâng cấp hoặc sửa chữa các công trình vệ sinh, công trình cấp nước và các thiết bị rửa tay, thiết bị xử lý nước sạch trên địa bàn các xã….

Hiệu quả kinh tế mà chương trình sẽ đem lại là: Giảm gánh nặng hàng ngày phải đi lấy nước xa khu dân cư, nhất là các hộ dân vùng ven biển, hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở các tỉnh miền núi. Việc cung cấp nước sạch ở những vùng khan hiếm nước sẽ giảm chi phí sử dụng nước và góp phần cải thiện điều kiện kinh tế xã hội. Điều này đem lại hiệu quả tích cực cho phát triển kinh tế - xã hội. Việc người dân nông thôn được tiếp cận với nguồn nước sạch và điều kiện vệ sinh được cải thiện sẽ làm giảm tình trạng bệnh tật trong khu dân cư, đặc biệt là các bệnh liên quan đến nguồn nước và vệ sinh như thương hàn, tiêu chảy, lỵ, sốt rét, tả, … và một số bệnh thường gặp nhất đối với trẻ em, phụ nữ, giảm chi phí khám chữa bệnh cho gia đình và xã hội, tăng cường sức khoẻ người dân.

Việc sử dụng nước sạch, nhà tiêu hợp vệ sinh, thực hiện thói quen vệ sinh an toàn và giữ gìn môi trường xanh - sạch - đẹp góp phần đảm bảo sức khoẻ cho cộng đồng dân cư, nâng cao chất lượng sống của người dân nông thôn. Góp phần nâng cao nếp sống văn hoá, văn minh, nâng cao ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường, đặc biệt là vùng miền núi, đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa. Xoá bỏ dần tập quán sinh hoạt lạc hậu, thiếu vệ sinh của người dân nông thôn, đồng bào dân tộc thiểu số. Hạn chế sự chênh lệch về điều kiện sinh hoạt giữa nông thôn và đô thị, giữa các vùng nông thôn, góp phần hạn chế sự di dân ồ ạt vào đô thị và di cư tự do ở các vùng khan hiếm nước.

Chương trình cấp nước sạch nông thôn góp phần nâng cao sức khoẻ của người dân và giải phóng phụ nữ trong nhiều công việc nặng nhọc liên quan đến nước sạch và vệ sinh, cải thiện điều kiện vật chất và góp phần thực hiện bình đẳng giới. Chương trình được hỗ trợ bởi khoản viện trợ ODA của Ngân hàng Thế giới thông qua công cụ cho vay Chương trình dựa trên kết quả và tài trợ của Chính phủ Việt Nam. Giải ngân vốn của Ngân hàng Thế giới cho Chính phủ Việt Nam sẽ dựa trên kết quả đạt được thay vì dựa trên chi phí.

Sở Giáo dục và Đào tạo Lạng Sơn tham gia dự án thuộc tiểu hợp phần cấp nước và vệ sinh cho các trường học nằm trong hợp phần 1, 2 và các nội dung có liên quan của hợp phần 3 nâng cao năng lực truyền thông, giám sát và đánh giá chương trình. Tại hội nghị, các cán bộ quản lý, giáo viên các trường được  truyền đạt một số nội dung về: Giới thiệu về Chương trình mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả đầu ra; giới thiệu sổ tay hướng dẫn thực hiện chương trình; hướng dẫn triển khai truyền thông thay đổi hành vi vệ sinh, rửa tay với xà phòng trong trường học; hướng dẫn sử dụng bộ tranh tuyên truyền, tổ chức một số hoạt động truyền thông về vệ sinh và rửa tay với xà phòng cho học sinh; xây dựng kế hoạch tổ chức ngày hội vệ sinh trường học và các hoạt động lồng ghép.

Thông qua hội nghị tập huấn nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh về nước sạch, vệ sinh môi trường, cải thiện hành vi vệ sinh cá nhân, tăng cường tiếp cận bền vững với nước sạch và vệ sinh môi trường trong trường học, cung cấp kiến thức, hiểu đúng và có kỹ năng nhận biết về nước sạch; biết cách đánh giá và sử dụng, bảo quản nhà tiêu hợp vệ sinh đúng cách để hỗ trợ kiểm đếm và đánh giá tính bền vững của công trình. Hy vọng rằng cán bộ quản lý, giáo viên có thể vận dụng ngay những kiến thức, những hiểu biết đã được tập huấn vào thực tiễn nhằm và tập huấn tại cơ sở để triển khai, tổ chức có hiệu quả các hoạt động truyền thông tại cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các nhà trường./.

Hoàng Hà