Nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của người dân nông thôn và cải thiện hành vi vệ sinh cá nhân, tăng cường tỷ lệ người dân được tiếp cận bền vững với nước sạch và vệ sinh nông thôn; năm 2018, tỉnh Bắc Kạn đặt mục tiêu cho chương trình truyền thông thay đổi hành vi vệ sinh là: 100% hộ dân, 100% giáo viên và học sinh các trường mầm non, tiểu học và trung học cơ sở (không kể các điểm trường)  trong  xã “Vệ sinh toàn xã” được tuyên truyền, vận động xây và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, được cung cấp thông tin về các loại nhà tiêu hợp vệ sinh cũng như cách sử dụng và bảo quản nhà tiêu đúng quy cách;  được cung cấp kiến thức về vệ sinh cá nhân và rửa tay với xà phòng và nước sạch; 90% cán bộ trạm y tế xã, y tế thôn bản được đào tạo tập huấn về truyền thông thay đổi hành vi vệ sinh.

Tỉnh đã đẩy mạnh các hoạt động truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng như: phát các thông điệp về vệ sinh môi trường, xây dựng các phóng sự, tin bài về tình hình vệ sinh môi trường trên địa bàn tỉnh về vệ sinh để thu hút sự quan tâm của các cấp lãnh đạo cũng như người dân đến vấn đề vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường thông qua các hoạt động hưởng ứng các ngày vệ sinh yêu nước (02/7), ngày thế giới rửa tay với xà phòng (15/10), ngày nhà tiêu thế giới (19/11)…

Tại các xã, các hoạt động truyền thông, nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của cộng đồng về nhà tiêu do cán bộ y tế cấp xã làm đầu mối tổ chức và điều hành thực hiện với sự tham gia của các tổ chức chính trị xã hội. Nội dung tuyên truyền là các bản tin về vấn đề vệ sinh và được phát qua loa truyền thanh. Các bản tin sẽ được phát vào những giờ nhất định, phù hợp với điều kiện từng xã, thông báo những thông tin ngắn về tình hình vệ sinh tại địa phương, mời hộ dân tham gia họp thôn hoặc tham gia các sự kiện công cộng, tuyên truyền các thông tin về xây dựng, sử dụng và bảo quản nhà tiêu.

Công tác truyền thông được thực hiện đến tận thôn bằng việc vẽ bản đồ vệ sinh thôn bản. Bản đồ vệ sinh thôn thể hiện được tình hình vệ sinh trong thôn một cách  trực quan. Mỗi thôn sẽ  làm một  bản đồ thôn khi bắt đầu chương trình vệ sinh và sẽ được cập nhật trước và sau mỗi cuộc họp thôn nội dung chuyên về vệ sinh hộ gia đình. Bản đồ vệ sinh thôn giúp y tế xã, trưởng thôn và y tế thôn bản nắm bắt được hoàn cảnh của các hộ gia đình để có hướng tuyên truyền, động viên và hỗ trợ những gia đình khó khăn trong việc xây dựng, sử  dụng và bảo quản nhà tiêu hợp vệ sinh. Bản đồ vệ sinh thôn là một công cụ hữu ích trong công tác lập kế hoạch và giám sát vệ sinh hộ gia đình thông qua việc đăng kí và cam kết xây nhà tiêu hợp vệ sinh của các hộ.

Việc họp thôn chuyên về vệ sinh cũng là một trong những kênh truyền thông chính để vận động các hộ gia đình đầu tư vào vấn đề vệ sinh và cải thiện các thói quen vệ sinh. Tại các cuộc họp thôn, mọi người sẽ cùng nhau  thảo luận, phân tích và đưa ra kết luận cuối cùng. Cán  bộ y tế thôn bản cùng với trưởng thôn sẽ điều hành cuộc họp, đưa ra các chủ đề và câu hỏi thảo luận cho người tham gia.

Bên cạnh việc họp thôn, tỉnh còn thêm kênh truyền thông bằng việc thăm hộ gia đình. Đây là kênh truyền thông quan trọng thứ hai trong chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi. Các tuyên truyền viên thôn bản sẽ đến thăm các hộ dân, giải thích cụ thể cho họ hiểu về các lợi ích của nhà tiêu hợp vệ sinh, về giá cả và đặc tính của các phương án nhà tiêu khác nhau, đồng thời vận động hộ dân xây nhà tiêu hợp vệ sinh. Nếu người dân thực sự không có khả năng chi trả, tuyên truyền viên sẽ hướng dẫn cho hộ cách tự xây nhà tiêu (sử dụng tờ rơi hướng dẫn tự xây nhà tiêu) để họ có thể tự xây được nhà tiêu theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật khi có khả năng về kinh tế.

Để thực hiện tốt công tác truyền thông trong Chương trình Mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả tỉnh Bắc Kạn năm 2018, UBND tỉnh đã giao nhiệm vụ cho UBND huyện chỉ đạo Trung tâm Y tế huyện làm đầu mối, chịu trách nhiệm tổ chức và triển khai các hoạt động truyền thông về vệ sinh nông thôn; chỉ đạo các ban ngành của huyện và UBND các xã, trạm y tế, trường học phối hợp với các Sở, ban, ngành liên quan triển khai thực hiện các hoạt động truyền thông thay đổi hành vi vệ sinh trên địa bàn. Qua đó đã tạo được các kênh tuyên truyền từ cấp cơ sở, đảm bảo có hiệu quả công tác truyền thông.

Trường Sơn