Báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng
NTM giai đoạn 2010-2015, phương hướng, nhiệm vụ giai đoạn 2016-2020 do
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban
Chỉ đạo Trung ương Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới
trình bày tại Hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện Chương trình xây dựng
NTM vừa diễn ra, bên cạnh khẳng định những kết quả đạt được cũng đã
thẳng thắn chỉ ra những mặt còn hạn chế của Chương trình.
Trong đó hạn chế lớn nhất là chưa đạt
được mục tiêu tới năm 2015 có 20% xã đạt tiêu chí NTM như Nghị quyết
Trung ương 7 khóa X đã đề ra (hiện mới đạt 14,5%, theo dự báo đến hết
năm nay sẽ là 16%).
Các nội dung về phát triển sản xuất gắn
với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xây dựng đời sống văn hóa, bảo vệ môi
trường chưa được quan tâm đúng mức. Nhiều địa phương đã chú trọng thực
hiện các nội dung xây dựng NTM do cấp xã đảm nhận, nhưng chưa chú trọng
đúng mức thực hiện các nội dung ở cấp thôn và hộ gia đình.
Bên cạnh đó còn có sự chênh lệch lớn về
kết quả thực hiện xây dựng NTM giữa các vùng, miền: Trong khi số xã đạt
tiêu chuẩn NTM ở Đông Nam Bộ là 34%, Đồng bằng sông Hồng là 23,5%, thì
miền núi phía Bắc và Tây Nguyên mới chỉ đạt khoảng 7%.
Một số địa phương chạy theo thành tích
nên có biểu hiện huy động quá sức dân, hoặc nợ đọng xây dựng cơ bản
không có khả năng trả, hoặc khi đánh giá chất lượng tiêu chí còn xuê
xoa.
Tại Hội nghị, các ý kiến phát biểu của
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, lãnh đạo
một số bộ, ngành, địa phương đều cho rằng, đây là những hạn chế rất lớn,
phần nào làm giảm tính hiệu quả của Chương trình.
Các lãnh đạo và các đại biểu cũng đã
dành nhiều thời gian tập trung mổ xẻ, phân tích nguyên nhân cả chủ quan
và khách quan của những hạn chế, yếu kém nêu trên, trong đó nổi lên
những nguyên nhân cơ bản như: Cơ chế, chính sách còn thiếu đồng bộ, xuất
phát điểm của đa số các xã còn thấp; Chương trình triển khai vào thời
kỳ suy thoái kinh tế nên việc huy động nguồn lực cho xây dựng NTM gặp
nhiều khó khăn; nhận thức của một bộ phận cán bộ và nhân dân về xây dựng
NTM còn hạn chế; sự lãnh đạo, chỉ đạo của nhiều cấp ủy, chính quyền
thiếu sâu sát, quyết liệt, một bộ phận lại quá nôn nóng, chạy theo thành
tích; sự tham gia của một số tổ chức cơ sở Đảng và đoàn thể còn hạn
chế; tiêu chí, cơ chế chính sách có một số điểm chưa phù hợp, vận dụng
máy móc kém hiệu quả, thậm chí gây lãng phí nguồn lực; chính sách khuyến
khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn chậm phát huy hiệu
quả như mong đợi.
Những hạn chế, yếu kém nêu trên đều được
người đứng đầu Chính phủ đề cập, phân tích và chỉ đạo các biện pháp tập
trung khắc phục theo quan điểm cần phải thẳng thắn, nghiêm túc nhìn
nhận.
Với tinh thần như vậy, ngay mở đầu phát
biểu chỉ đạo các nhiệm vụ cụ thể, khi nói về hạn chế của cơ chế, chính
sách còn chưa đồng bộ, Thủ tướng đã yêu cầu tập trung ngay vào một nhiệm
vụ có ý nghĩa then chốt và quyết định, đó là cập nhật, bổ sung, hoàn
thiện cơ chế, chính sách cho thực hiện mục tiêu Chương trình bằng những
việc làm cụ thể, thiết thực và đưa ra một ví dụ hết sức cụ thể, sinh
động.
“Chúng ta thường nói, muốn xây dựng NTM
thì phải đưa doanh nghiệp về sản xuất ở địa bàn nông thôn. Nói thì dễ
như thế, nhưng mà muốn doanh nghiệp đặt cơ sở sản xuất ở nông thôn thì
không dễ, phải cụ thể là cơ chế gì, chính sách gì”.
Hay nhắc lại một nguyên hạn chế là “một
số địa phương chạy theo thành tích nên có biểu hiện huy động quá sức
dân“, Thủ tướng đã yêu cầu phải nghiêm túc khắc phục: “Có việc làm còn
dùng biện pháp hành chính để bắt buộc dân đóng góp quá mức; cần nghiêm
túc nhìn nhận, rút kinh nghiệm và khắc phục”.
Những hạn chế trong sự lãnh đạo, chỉ đạo
của nhiều cấp ủy, chính quyền thiếu sâu sát, quyết liệt, một bộ phận
lại quá nôn nóng, chạy theo thành tích... cũng đã được Thủ tướng quyết
liệt chỉ đạo khắc phục khi nêu rõ yêu cầu phải nâng cao trách nhiệm,
nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền và cả hệ thống chính
trị về xây dựng NTM, phải coi đây là một nhiệm vụ chính trị trọng tâm,
thường xuyên, bởi xây dựng NTM với 19 tiêu chí chính là công nghiệp hóa,
hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn, góp phần vào tiến trình công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước.
Thủ tướng đưa ra một ví dụ đã được thực
tiễn chứng minh: “Thực tế cho thấy, nơi nào được cấp ủy Đảng, chính
quyền quan tâm, có sát sao trong chỉ đạo, triển khai thực hiện, có sơ
kết, tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm… thì nơi đó Chương trình được
đẩy mạnh và đạt nhiều kết quả. Chính vì vậy, việc đề cao trách nhiệm,
nâng cao nhận thức có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Phải tập trung chỉ đạo
một cách thiết thực, cụ thể, hiệu quả và đồng bộ để đạt được kết quả
cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ được đề ra”.
Tại Hội nghị, Thủ tướng cũng đưa ra hàng
hoạt yêu cầu, nhiệm vụ nhằm khắc phục những hạn chế của Chương trình
trong giai đoạn mới như: Cần tiếp tục quan tâm nhiều hơn đến thực hiện
một số tiêu chí còn đạt ở mức thấp, trong đó có tiêu chí về huy động
nguồn lực cho phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, thủy lợi;
tiêu chí về phát triển lực lượng sản xuất ở địa bàn nông thôn gắn liền
với tái cơ cấu nông nghiệp, tăng thu nhập cho người lao động; các tiêu
chí về thúc đẩy sản xuất, phát triển văn hóa, bảo vệ môi trường; tiêu
chí về đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn; tiêu chí về
xây dựng Đảng và chính quyền; tập trung khắc phục sự chênh lệch lớn về
kết quả thực hiện xây dựng NTM giữa các vùng, miền...
Với sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng
Chính phủ, sự vào cuộc quyết liệt với những giải pháp đồng bộ của các
bộ, ngành, địa phương và trên nền tảng những kết quả đã đạt được của
Chương trình trong giai đoạn 2011-2015, chúng ta hoàn toàn tin tưởng
Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020 sẽ đạt
và vượt mục tiêu được đề ra là phấn đấu 50% số xã trên cả nước đạt chuẩn
NTM; mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có ít nhất một huyện đạt
chuẩn NTM và không còn xã dưới 5 tiêu chí – những con số mà theo cách
nói của Thủ tướng là “rất cụ thể, thiết thực, đòi hỏi toàn Đảng, toàn
quân, toàn dân chúng ta, cả hệ thống chính trị của chúng ta phải nỗ lực,
chung tay thực hiện”.
Nguồn: baochinhphu.vn, ngày 9/12/2015