Tại Lào Cai, nhằm tăng tỷ lệ hộ gia đình có nhà tiêu hợp vệ sinh trên địa bàn tỉnh, từ năm 2019, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai đã phối hợp cùng tư vấn viên của Ngân hàng thế giới tiến hành khảo sát, lựa chọn và phát triển thị trường vệ sinh thông qua cửa hàng tiện ích tại các xã triển khai chương trình.Ngoài việc thực hiện truyền thông đến từng thôn, bản, hộ gia đình để người dân thấy được lợi ích và tác hại của việc sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh, chương trình đã đưa giải pháp phát triển thị trường vệ sinh bằng ống bi bê tông trong thực hiện chương trình.Hầu hết các xã được lựa chọn đều được chương trình tiến hành khảo sát và phát triển thị trường vệ sinh bằng ống bi bê tông. Trên cơ sở đó, mô hình cửa hàng tiện ích sẽ cung cấp đầy đủ các vật liệu, trang thiết bị và nhân công cần thiết để xây dựng một nhà tiêu hợp vệ sinh hoàn chỉnh với giá rẻ.Để khuyến khích các cửa hàng trên địa bànthamgiavào chương trình, ngoài việc hỗ trợ 02 bộ khuôn sản xuất ống bi bê tôngchương trình còn hỗ trợ kĩ thuật sản xuất, lắp đặt cho từng cửa hàng.Bên cạnh đó còn có một hệ thống truyền thông xuyên suốt từ cấp tỉnh, huyện, xã đến từng thôn bản, hộ gia đình vận động người dân lựa chọn xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh của các cửa hàng tiện ích này.

Người dân được hướng dẫn kỹ thuật xây dựng nhà vệ sinh tự hoại chi phí thấp bằng ống bi

Đồng thời, ngoài việc phát triển thị trường vệ sinh bằng ống bi bê tông, những cửa hàng tiện ích do Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh lựa chọn và hỗ trợ có thể cung cấp các dịch vụ khác nhau cho người dân như dịch vụ xây dựng, vận chuyển, tư vấn cho hộ gia đình về loại nhà tiêu phù hợp, cách sử dụng và bảo quản nhà tiêu, hỗ trợ tài chính hoặc bảo hành sản phẩm để người dân chọn được loại hình phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của gia đình mình với mức giá chuẩn và chất lượng tốt.Người dân có thể sử dụng một phần hoặc toàn bộ dịch vụ của các cửa hàng tiện ích tùy theo nhu cầu của gia đình mình.Cùng với đó, các cửa hàng tiện ích sẽ được Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai hỗ trợ thành lập và tập huấn mạng lưới tiếp thị, phân phối của cửa hàng bằng cách tuyên truyền về mô hình kinh doanh này. Để có thể cung cấp trọn gói sản phẩm nhà tiêu đồng thời quản lý được chất lượng xây dựng của sản phẩm, những cửa hàng này cũng bố trí mạng lưới thợ xây. Đội ngũ thợ xây này được tham gia vào lớp tập huấn về kỹ thuật xây dựng, cách sử dụng và bảo quản các loại nhà tiêu hợp vệ sinh.Qua các cửa hàng tiện ích, người dân sẽ lựa chọn được mô hình nhà tiêu hợp vệ sinh phù hợp với điều kiện với từng gia đình. Đây được coi là phương thức truyền thông hữu hiệu, là một giải pháp mang lại hiệu quả cao trong việc tăng tỉ lệ hộ gia đình có nhà tiêu hợp vệ sinh trên địa bàn các xã vùng sâu, vùng xa đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh.

Dự kiến đến hết năm 2021, Lào Cai phấn đấu đạt 5.150 nhà tiêu hợp vệ sinh, 35 xã đạt xã vệ sinh toàn xã (đạt 100% so với mục tiêu giai đoạn).

Tại Gia Lai, năm 2020 cũng triển khai khai mô hình này. Theo đó, cửa hàng tiện ích do Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh lựa chọn và hỗ trợ có thể cung cấp các dịch vụ khác nhau cho người dân như: xây dựng, vận chuyển, tư vấn cho hộ về loại nhà tiêu phù hợp, cách sử dụng và bảo quản nhà tiêu, bảo hành sản phẩm... Qua đó, Trung tâm sẽ giúp bà con lựa chọn mô hình nhà tiêu hợp vệ sinh phù hợp với điều kiện từng gia đình. Để giúp các xã đạt được mục tiêu này, cùng với việc đẩy mạnh công tác truyền thông đến từng thôn, làng, hộ gia đình để người dân thấy được tác hại của việc sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh, chương trình còn đưa ra giải pháp phát triển thị trường vệ sinh bằng ống bi bê tông. Đặc điểm của việc xây nhà tiêu hợp vệ sinh bằng ống bi bê tông có chi phí thấp (khoảng trên dưới 2 triệu đồng), nhanh nên đã được nhiều gia đình sử dụng. 

Một cửa hàng bán ống bi xây nhà tiêu tự hoại chi phí thấp

Phát triển thị trường vệ sinh thông qua cửa hàng tiện ích là một trong những hoạt động của chương trình “Mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả” đang được triển khai trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Năm 2020, toàn tỉnh có 9 xã đạt vệ sinh toàn xã; 70% gia đình có nhà tiêu cải thiện; 80% gia đình có điểm rửa tay, có xà phòng hoặc sản phẩm thay thế; tất cả các trường học, trạm y tế của các xã có công trình cấp nước và công trình vệ sinh đạt tiêu chuẩn và có điểm rửa tay hoạt động.

Năm năm 2021, chương trình được thực hiện tại 5 xã được công nhận vệ sinh toàn xã với các tiêu chí: 70% hộ gia đình có nhà tiêu cải thiện, 80% hộ gia đình có điểm rửa tay, có xà phòng hoặc sản phẩm thay thế xà phòng, tất cả trường học, trạm y tế của 5 xã có công trình cấp nước đạt tiêu chuẩn và có điểm rửa tay hoạt động.Mục tiêu hết năm 2022 toàn tỉnh có 30 xã được công nhận vệ sinh toàn xã với các tiêu chí: 70% hộ gia đình có nhà tiêu cải thiện; 80% hộ gia đình có điểm rửa tay, có xà phòng hoặc sản phẩm thay thế; tất cả các trường học, trạm y tế có công trình cấp nước, công trình vệ sinh đạt tiêu chuẩn và có điểm rửa tay hoạt động.

Xây nhà tiêu hợp vệ sinh chi phí thấp thông qua cửa hàng tiện ích là một giải pháp hữu hiệu trong việc tăng tỷ lệ hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh, nhất là trên địa bàn các xã vùng sâu, vùng cao.

Mỹ Duyên