Phố vắng Côn Sơn

Côn Đảo là một quần đảo ở ngoài khơi bờ biển Nam Bộ, là huyện trực thuộc tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu. Côn Đảo cách thành phố Vũng Tàu  97 hải lý theo đường biển. Quần đảo Côn Đảo gồm 16 hòn đảo với tổng diện tích 76 km². Côn Đảo hay Côn Sơn cũng được dùng cho tên của hòn đảo lớn nhất trong quần đảo này. Tên Côn Đảo có nguồn gốc Mã Lai từ chữ “Pulau Kundur” nghĩa là “Hòn Bí”. Người Âu Châu phiên âm là “Poulo Condor”. Sử Việt trước thế kỷ 20 thường gọi đảo Côn Sơn là đảo Côn Lôn. 

Lịch sử bi tráng

Nhiều người thường biết đến Côn Đảo là “địa ngục trần gian” bởi trong suốt 113 năm, kể từ khi thành lập nhà tù vào năm 1862 đến 1975, thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đã giam cầm hàng chục vạn chiến sỹ cách mạng và những người yêu nước Việt Nam thuộc nhiều thế hệ tại Côn Đảo. Họ là những nông dân, sỹ phu yêu nước trong các phong trào Cần Vương, Đông Du, Đông kinh nghĩa thục, chống thuế ở Trung kỳ, nổi dậy ở Nam kỳ… và các chiến sĩ cách mạng chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Song, đây cũng chính là trường học cách mạng lớn thể hiện ý chí đấu tranh kiên cường, bất khuất của những người con vì đất nước. Bất chấp đòn roi và sự tra tấn, những người tù vẫn học tập chính trị, văn hóa và cất tiếng ca để át đi gông xiềng. 

Có lẽ vì thế, năm 1895, nhà soạn nhạc kỳ tài nước Pháp Camile Saint Seans khi trú chân tại Công quán của Côn Đảo, chứng kiến nghịch cảnh giữa thiên nhiên tươi đẹp và địa ngục khổ đau của tù nhân đảo, chỉ trong một đêm, với cảm xúc mãnh liệt đã hoàn thành xong chương cuối vở nhạc kịch nổi tiếng “Brunehida”. Cái bi tráng của Brunehilda có một phần được ghi lại từ tiếng sóng, tiếng gió, từ hơi thở rên siết, tiếng thét cuồng thịnh nộ của người tù Côn Đảo. Chương nhạc kịch như từng đợt sóng biển thét gào vang dội, những kêu thảm thiết của tù nhân bị tra tấn, bóc lột tù tàn nhẫn, tiếng xiềng xích khua vang vọng trong đêm tối như niềm khát vọng tự do trở nên cháy bỏng hơn bao giờ hết. 

Ở Côn Đảo có tới 2/3 điểm đến là di tích lịch sử, di tích nào cũng ấn tượng, huyền thiêng. Chuồng Cọp, Chuồng Bò, Trại Phú Hải, Cầu Ma Thiên Lãnh, Sở Lò Vôi, Sở Muối… là những cái tên mà du khách khi đã đặt chân tới đây đều không thể quên. 

Với những chiến sỹ cựu tù Côn Đảo và du khách từng đến đây, hẳn không ai lại không biết đến địa danh Cầu tàu lịch sử 914. Năm 1873, người Pháp khởi sự xây cầu. Đây là nơi chứng kiến nỗi cực nhục đầu tiên của tù nhân Côn Đảo. Nhiều người chỉ qua cầu một lần rồi vĩnh viễn yên nghỉ tại Côn Đảo. Con số 914 được đặt tên cho cầu là do tù nhân nhẩm tính số người chết do lao dịch, tai nạn trong quá trình khổ sai xây cầu. Cầu tàu 914 cũng là nơi chứng kiến những giờ phút vinh quang, xúc động khi đảo được giải phóng. Và khi tới Côn Đảo, dường như trong mỗi người đều có cảm xúc rất thiêng liêng khi đặt từng bước chân bâng khuâng trong khu Nghĩa trang Hàng Dương - nơi yên nghỉ của hơn 20.000 chiến sĩ,  trong đó có những liệt sĩ cách mạng tiêu biểu như: Lê Hồng Phong, Nguyễn An Ninh, Võ Thị Sáu… Hiện nay, Nghĩa trang Hàng Dương được bảo tồn như một di tích lịch sử quốc gia.

Ngày nay, hệ thống nhà tù Côn Đảo đã được trùng tu để trở thành một di tích lịch sử cách mạng, thu hút đông đảo khách tham quan. Mô hình các tù nhân chính trị trong trại giam cũng được dựng lại để du khách có thể hiểu rõ hơn về lịch sử bi tráng của nơi đây. 

Thiên đường du lịch

Sự hòa quyện của lịch sử, nhân văn và thiên nhiên chính là điều mang lại sức hấp dẫn khó cưỡng đối với du khách khi đặt chân đến Côn Đảo.

Côn Đảo hôm nay đã khoác lên mình một chiếc áo mới của một hòn đảo du lịch yên bình và trở thành thiên đường nhiệt đới của Biển Đông. Côn Đảo bắt đầu được nhiều người biết đến bởi vẻ đẹp hoang sơ hiếm có với một hệ sinh thái biển và rừng phong phú vào bậc nhất, có thể làm mê hoặc mỗi bước chân du khách. Nơi đây hội tụ đầy đủ các yếu tố về cảnh quan hùng vĩ. 16 hòn đảo thuộc Côn Đảo là một thế giới thần tiên với những khu rừng dày đặc, có màu ngọc bích của biển và những bãi cát trắng trải dài. Mỗi hòn đảo có những đặc thù riêng chắc chắn sẽ mang lại cho bạn nhiều cảm giác khác nhau. Bạn có thể thỏa thích chiêm ngưỡng thế giới hoang sơ của khu rừng nguyên sinh Ông Đụng, Sơ Rẫy với phong phú động thực vật quý hiếm; có thể thư giãn, tận hưởng cảm giác nhẹ nhàng khi câu cá tại Hòn Bồng Lan, câu mực ở mũi Tàu Bể; hút hồn bởi vẻ đẹp của biển trước những rặng san hô đầy màu sắc tại Hòn Tre hay thích thú xem vích (rùa biển) bò lên bãi cát đẻ vào ban đêm tại hòn Bảy Cạnh…

Vườn quốc gia Côn Đảo được coi là quý nhất ở quần đảo mỹ miều này. Hệ thống rừng đặc dụng này bao quát 14 hòn đảo lớn nhỏ với tổng diện tích tự nhiên gần 20.000 ha, trong đó có gần 6 ngàn ha trên các đảo và 14 ngàn ha trên biển. Nơi đây được đánh giá là một trong những khu bảo tồn sinh học đa dạng và phong phú nhất thế giới, cùng một lúc có cả hai hệ sinh thái rừng và biển. Tài nguyên thiên nhiên của Vườn quốc gia vô cùng phong phú với 822 loài thực vật, 135 loài động vật rừng, và 1.321 loài động, thực vật biển. Trong số này, có những loài động thực vật đặc hữu của Côn Đảo như: dầu Côn Sơn, bồ câu Nicôba, chim điên mặt xanh… và có những loài được ghi trong “Sách đỏ” của Việt Nam như: dugong, cá heo, cá voi xanh, đồi mồi…

Và tất nhiên, khi đến với Côn Đảo, du khách luôn thích thú khi đắm mình vào làn nước biển trong xanh. Cách trung tâm thị trấn 14 km và sân bay Cỏ Ống 12 km, bãi Đầm Trầu hiện ra trước mắt du khách với vẻ đẹp thơ mộng. Được ví như “nàng tiên còn say giấc nồng”, bãi Đầm Trầu là một trong những bãi tắm đẹp nhất ở Côn Đảo, nơi có bờ cát vàng cong cong hình vầng trăng khuyết trải dài về phía những chỏm núi đá có những cây rừng chen nhau khoe sắc xanh. Đầm Trầu còn lôi cuốn lữ khách với những rạn san hô đầy màu sắc. Một chuyến khám phá lòng đại dương, chiêm ngưỡng vẻ đẹp san hô và ngắm nhìn những đàn cá tung tăng bơi lội, sẽ mang lại cảm xúc mới lạ trong lòng du khách. Ngay ở bãi Đầm Trầu còn có những vách đá cheo leo được tạo hình rất độc đáo. Trên một triền đá vươn ra biển, du khách có thể ngắm nhìn Hòn Cau có hai tảng đá lớn nằm chụm đầu vào nhau trông như cặp chim hải âu quấn quýt.

Đối với nhiều người, đến với Côn Đảo như đến với chốn bình yên để thực sự thư giãn, tìm lại sự tĩnh lặng cho tâm hồn. Khi bước chân trên những con phố yên ắng nắng vàng của Côn Sơn, nghe tiếng ve đầu hè réo rắt, tiếng rì rào khe khẽ của sóng biển, tiếng xào xạc của những lá bàng rơi hay tiếng chim hót véo von trên những cành cây, bạn chỉ muốn thả mình theo hướng biển mênh mông, cảm nhận từng đợt gió nhẹ từ đại dương bao la và rồi tâm hồn của mình cũng bình yên đến lạ thường.

Đến với Côn Đảo là đến với địa danh lịch sử bi hùng của Việt Nam, nhưng cũng là đến với một thiên đường với thiên nhiên hoang sơ, trù phú, nơi biển xanh, cát trắng, người dân hiền lành, thân thiện. Côn Đảo sẽ khiến bạn phải lòng ngay lần đầu đặt chân lên chốn yên bình này… 

Nguồn: quehuongonline.vn/Thanh Trúc