Những năm qua, công tác dân vận chính quyền đã được các cấp ủy, chính quyền tỉnh Hải Dương tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện, đạt được kết quả quan trọng. Cấp ủy các cấp từ tỉnh đến cơ sở đã quán triệt, ban hành hệ thống văn bản về công tác dân vận nói chung và công tác dân vận chính quyền nói riêng. Phương thức hoạt động của các cơ quan nhà nước, chính quyền các cấp đã được đổi mới theo hướng vì dân, sát dân, lắng nghe ý kiến nguyện vọng của nhân dân; kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc của người dân; phát huy vai trò và quyền làm chủ của nhân dân trong việc tham gia thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương. Cùng với cả nước, Hải Dương đã đạt được nhiều thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội, góp phần không nhỏ vào thành tựu chung của đất nước thời kỳ đổi mới.
Điểm nhấn quan trọng trong công tác dân vận chính quyền của tỉnh Hải Dương là, các cấp ủy đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên quan tâm, giải quyết, xử lý những kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân ngay từ cơ sở.
Các đồng chí Thường trực Tỉnh ủy, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã tích cực đổi mới phong cách lãnh đạo, lề lối làm việc theo hướng bám sát cơ sở, địa bàn, trực tiếp báo cáo tình hình và đề xuất phương án giải quyết kịp thời các vụ việc xảy ra ở nơi được phân công phụ trách, nhất là những vấn đề nổi cộm, phức tạp. Ban Thường vụ, Thường trực Tỉnh ủy đã tăng cường đi kiểm tra tại cơ sở, kết hợp giữa kiểm tra thực địa và làm việc với các cơ quan, địa phương, đơn vị và các ngành chuyên môn liên quan của tỉnh để chỉ đạo và quyết định trực tiếp, cụ thể những vấn đề còn vướng mắc. Chỉ đạo cấp ủy, chính quyền thực hiện nghiêm Quy chế số 08-QC/TU, ngày 03/01/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “Tiếp xúc, đối thoại trực tiếp của người đứng đầu cấp ủy đảng, chính quyền các cấp với nhân dân trên địa bàn tỉnh”. Năm 2018, người đứng đầu cấp ủy đảng, chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh đã tổ chức được 595 cuộc tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với nhân dân trên nhiều lĩnh vực, trong đó: cấp tỉnh 05 cuộc, cấp huyện 63 cuộc, cấp xã 530 cuộc. Bên cạnh việc tổ chức tiếp xúc, đối thoại định kỳ, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền đã tổ chức được các cuộc tiếp xúc, đối thoại đột xuất theo chuyên đề, nhất là về lĩnh vực đất đai, giải phóng mặt bằng, môi trường và những vấn đề nhân dân quan tâm. Ở cấp tỉnh, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy và các đồng chí Phó Bí thư Tỉnh ủy đã trực tiếp tiếp xúc, đối thoại với các tầng lớp nhân dân dự sinh hoạt chi bộ ở cơ sở... Qua đó, đã kịp thời chỉ đạo, cho ý kiến giải quyết những khó khăn, vướng mắc của người dân. Đối với các địa phương, cơ sở có dấu hiệu phát sinh những yếu tố phức tạp, nổi cộm, nhân dân bức xúc thì cấp ủy cấp trên đã trực tiếp chỉ định tổ chức đối thoại trực tiếp để kịp thời giải quyết ngay tại cơ sở.
Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh vẫn còn xảy ra một số điểm phức tạp, nổi cộm với tính chất và mức độ khác nhau. Một số điểm phức tạp, nổi cộm phát triển lên mức cao, quần chúng nhân dân tập trung đông người đi khiếu kiện vượt cấp, kéo dài, có những lời lẽ, hành động thiếu chuẩn mực, có thái độ bất hợp tác đối với các cơ quan quản lý nhà nước, cán bộ tiếp dân...
Các vụ việc chủ yếu tập trung trong lĩnh vực đất đai, giải phóng mặt bằng và lĩnh vực môi trường, như: Công dân xã Ứng Hòe, huyện Ninh Giang khiếu kiện với nội dung liên quan đến triển khai dự án đầu tư xây dựng, kinh doanh hạ tầng chợ Đọ - khu dân cư thương mại; Công dân thị trấn Gia Lộc, huyện Gia Lộc kiến nghị liên quan đến Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu phố thương mại và siêu thị chợ Cuối; Công dân xã Lai Vu, huyện Kim Thành khiếu nại, kiến nghị việc giải phóng mặt bằng Khu Công nghiệp Lai Vu trên địa bàn huyện; Công dân thôn Trại Xanh, xã Duy Tân, huyện Kinh Môn kiến nghị việc các nhà máy xi măng hoạt động, sản xuất gây tiếng ồn, xả thải ra không khí một khối lượng lớn khói, bụi làm ảnh hưởng đến môi trường sinh hoạt của nhân dân và các vùng lân cận; Công dân xã Đông Kỳ, huyện Tứ Kỳ kiến nghị không xây dựng nhà máy xử lý rác tại xã Đông Kỳ; Công dân xã Lương Điền, huyện Cẩm Giàng kiến nghị các nội dung liên quan đến Dự án đầu tư xây dựng nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt, phát điện tại thôn Bình Long...
Hầu hết các vụ việc phức tạp, nổi cộm khi mới phát sinh đều ở dạng đơn giản, ít phức tạp, quần chúng chỉ viết đơn thư khiếu nại, tố cáo ký tên tập thể với số lượng người ký ít, đề nghị giải quyết những vướng mắc, nổi cộm ở địa phương. Đa số thái độ của quần chúng ban đầu là đúng mực, mang tính xây dựng, chưa đến mức gay gắt, quyết liệt, nhưng do cấp ủy, chính quyền cơ sở ở một số nơi còn chủ quan, thiếu quan tâm giải quyết, thậm chí có nơi cán bộ cơ sở còn có thái độ né tránh, hách dịch, cửa quyền, nên người dân bức xúc. Ban đầu, tính chất phức tạp, nổi cộm thường diễn ra ở mức bình thường, chủ yếu là công dân lên xã, lên huyện khiếu kiện. Khi diễn biến phức tạp, kéo dài, thì lên tỉnh và lên Trung ương, làm ảnh hưởng tình hình an ninh trật tự xã hội ở địa phương cơ sở.
Các vụ phức tạp, nổi cộm, khiếu kiện đông người kéo dài làm ảnh hưởng đến đời sống nhân dân và tình hình an ninh trật tự ở các địa phương, cơ sở. Một số đối tượng quá khích dẫn đến có những hành vi vi phạm pháp luật, hoặc lợi dụng tình hình phức tạp gây rối làm mất tình hình an ninh trật tự. Tuy đã được các cấp ủy, chính quyền tập trung giải quyết nhưng vẫn có tác động xấu đến tư tưởng, lòng tin của một bộ phận quần chúng nhân dân đối với cấp ủy, chính quyền cơ sở.
Nguyên nhân dẫn đến các điểm phức tạp, nổi cộm gồm cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Do đó, để nhận diện, xử lý và giải quyết các điểm nổi cộm, phức tạp, ngoài việc đảm bảo và tuân thủ theo quy định của pháp luật cũng như các quy định của tỉnh, đòi hỏi phải có sự mềm dẻo, linh hoạt thông qua công tác dân vận chính quyền nhằm ổn định tình hình nhân dân, tạo sự đồng thuận trong quá trình triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và của tỉnh để phát triển kinh tế - xã hội một cách ổn định và bền vững.
Nhìn lại thời gian qua, công tác dân vận chính quyền tỉnh Hải Dương trong tham gia giải quyết các điểm phức tạp, nổi cộm trên địa bàn đã có cách làm phù hợp, hiệu quả, đạt được kết quả đáng ghi nhận, đúc rút được những kinh nghiệm quý như sau:
Thứ nhất, cấp ủy, chính quyền các cấp tăng cường quan tâm triển khai tổ chức thực hiện công tác dân vận chính quyền, đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan quản lý nhà nước thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị về công tác dân vận. Nhận thức của lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức về vai trò, tầm quan trọng của công tác dân vận chính quyền ngày càng được nâng cao.
Thứ hai, công tác dân vận chính quyền của các cơ quan nhà nước, chính quyền các cấp tham gia xử lý các điểm phức tạp, nổi cộm luôn đảm bảo dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất của cấp ủy; thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu tổ chức, cơ quan, đơn vị; chủ động nắm chắc thông tin, tình hình, diễn biến vụ việc; có sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan chức năng; phân công trách nhiệm cụ thể cho từng tổ chức, cán bộ theo dõi địa bàn; thành lập tổ công tác trực tiếp về phối hợp với địa phương để tham gia giải quyết các điểm phức tạp, nổi cộm.
Thứ ba, các cơ quan quản lý nhà nước tăng cường kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm ở các lĩnh vực dễ phát sinh khiếu nại, tố cáo như đất đai, tài nguyên, môi trường, đầu tư, xây dựng, tài chính, chính sách xã hội... ngày càng được quan tâm, kết luận chính xác, khách quan những vi phạm, khuyết điểm và đề xuất được giải pháp đúng đắn, phù hợp với thực tế, có tính khả thi.
Thứ tư, công tác dân vận chính quyền đối với vận động quần chúng nhân dân khi xảy ra các điểm phúc tạp được các cơ quan chức năng giải quyết vụ việc đúng quy định của pháp luật, đảm bảo hợp lý, hợp tình, phù hợp với phong tục, tập quán và điều kiện thực tiễn của từng địa phương. Quá trình giải quyết có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành kết hợp với kiên trì vận động, thuyết phục nhân dân tuân theo quy định của pháp luật, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng, với chính quyền.
Thứ năm, mối quan hệ phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước các cấp với Ban Dân vận, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong thực hiện công tác dân vận của chính quyền được tăng cường; coi trọng công tác tuyên truyền, vận động; phối hợp làm tốt công tác tiếp dân, giải quyết kịp thời, thoả đáng những thắc mắc từ cơ sở. Ý thức, trách nhiệm, tinh thần phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức được nâng lên.
Thứ sáu, Ủy ban nhân dân các cấp, các sở, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã chủ động nắm tình hình, phát hiện những vấn đề vướng mắc trong thực hiện chính sách, pháp luật ở địa phương để kịp thời tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền các cấp xác định rõ bản chất của những vấn đề mâu thuẫn phức tạp, nổi cộm để chủ động xử lý, giải quyết mâu thuẫn tại chỗ; không đùn đẩy, tránh né, không để mâu thuẫn nội bộ nhân dân phát triển phức tạp, nổi cộm kéo dài trở thành “điểm nóng”.
Thứ bảy, việc thực hiện Quy chế dân chủ ở các loại hình cơ sở của các cơ quan nhà nước, chính quyền các cấp được triển khai và tổ chức thực hiện ngày càng nghiêm túc, nhất là Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; coi trọng việc thực hiện chế độ tiếp dân; tiếp xúc, đối thoại trực tiếp của người đứng đầu cấp ủy đảng, chính quyền các cấp với nhân dân; chỉ đạo giải quyết những vụ khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài ở địa phương, cơ sở.
Kinh nghiệm cho thấy: Ở nơi nào cấp ủy, người đứng đầu vào cuộc một cách đồng bộ, quyết liệt, coi trọng công tác dân vận chính quyền thì ở nơi đó tình hình an ninh chính trị, trật tự xã hội ổn định, tạo được sự đồng thuận cao trong cán bộ, đảng viên và nhân dân trong việc tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Để tiếp tục thực hiện tốt công tác dân vận nói chung và công tác dân vận chính quyền nói riêng, nhất là công tác dân vận chính quyền trong tham gia giải quyết những vụ việc nổi cộm, phức tạp kéo dài, cần tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:
Một là, luôn xác định rõ quan điểm công tác dân vận là một trong những nhiệm vụ quan trọng và là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị; phải được thực hiện thường xuyên, liên tục, gắn với các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước; phân công nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng, rõ trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ; thường xuyên tăng cường kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện. Mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, nhất là người đứng đầu phải thấm nhuần quan điểm “Lấy dân làm gốc”, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân; thực hiện công tác dân vận trước hết bằng việc nêu gương - gương mẫu đi đầu của mỗi cá nhân trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao.
Hai là, tiếp tục tuyên truyền, quán triệt và triển khai thực hiện có hiệu quả hơn nữa các văn bản chỉ đạo của Trung ương về công tác dân vận chính quyền; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm và hành động của người đứng cấp ủy, chính quyền, các cơ quan, đơn vị và đội ngũ cán bộ công chức, viên chức và người lao động trong mối quan hệ với nhân dân; nâng cao trách nhiệm, đạo đức phục vụ nhân dân.
Tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện nghiêm túc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là hiện nay đang thực hiện chủ trương kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy các cơ quan, đơn vị; sáp nhập, chia tách các thôn, khu dân cư, các đơn vị hành chính cấp xã không đủ tiêu chí theo quy định, phải tạo được sự đồng thuận cao trong cán bộ, đảng viên và nhân dân để thực hiện tốt chủ trương này. Tránh việc phát sinh đơn, thư khiếu kiện trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Ba là, đẩy mạnh cải cách hành chính, nhất là cải cách thủ tục hành chính; công khai, minh bạch các thủ tục, quy trình giải quyết các vụ việc trong quản lý chỉ đạo, điều hành; kịp thời sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách không còn phù hợp với thực tiễn; tập trung giải quyết, xử lý kịp thời những bức xúc, kiến nghị của nhân dân, nhất là trong lĩnh vực quản lý đất đai, tài nguyên môi trường, giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ thu hồi đất…
Trong quá trình giải quyết các điểm phức tạp, nổi cộm, các cơ quan, chính quyền các cấp phải luôn đảm bảo sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất của các cấp ủy, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, cơ quan, địa phương; phân công trách nhiệm cụ thể cho từng tổ chức, cá nhân trong giải quyết các mâu thuẫn tại các điểm phức tạp, nổi cộm ở cơ sở. Quan điểm giải quyết các vụ việc nổi cộm, phức tạp là: Tăng cường đối thoại, lắng nghe các ý kiến, kiến nghị phản ánh của nhân dân, không được có tư tưởng “ăn thua” với dân; quyền và lợi ích hợp của nhân dân luôn được bảo đảm.
Bốn là, nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội; phát huy vai trò giám sát của nhân dân tại cộng đồng. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội làm tốt vai trò đại diện quyền, lợi ích hợp pháp của hội viên, đoàn viên; kiến nghị các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét, giải quyết kịp thời những kiến nghị liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp của người dân.
Năm là, tiếp tục thực hiện nghiêm Quy chế tiếp xúc, đối thoại trực tiếp của người đứng đầu cấp ủy đảng, chính quyền các cấp với nhân dân trên địa bàn tỉnh. Thực hiện rà soát các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, kéo dài tại địa phương, đơn vị, có biện pháp chỉ đạo, giải quyết và xử lý dứt điểm, không để bức xúc, khiếu kiện vượt cấp gây phức tạp tình hình ở địa phương, đơn vị.