Ngay từ đầu năm Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã tham mưu cho Sở ban hành kế hoạch truyền thông thay đổi hành vi năm 2019 với các hoạt động cụ thể và mục tiêu rõ ràng. Một trong những hoạt động đầu tiên được triển khai là việc vận động chính sách nhằm tăng cường sự quan tâm của cấp ủy Ðảng, chính quyền về công tác vệ sinh thông qua hội thảo và các sự kiện, tài liệu cung cấp bằng chứng về tác động của vệ sinh đến sức khỏe và xã hội. Cùng với đó là việc chú trọng nâng cao năng lực cho cán bộ thực hiện chương trình các cấp. Từ đầu năm đến nay, tỉnh đã cử cán bộ tham gia 2 lớp tập huấn tại Trung ương; tổ chức hội nghị tổng kết chương trình năm 2018, triển khai kế hoạch năm 2019; tổ chức 1 lớp tập huấn cho 47 học viên về nâng cao năng lực quản lý, triển khai thực hiện các hoạt động của chương trình, kỹ năng truyền thông, kỹ thuật xây dựng, sử dụng và bảo quản nhà tiêu hợp vệ sinh hộ gia đình. Ðồng thời, thực hiện 10 cuộc kiểm tra, đánh giá xã đạt vệ sinh toàn xã tại các huyện: Ðiện Biên, Mường Ảng, Ðiện Biên Ðông, Tuần Giáo, Mường Nhé, Nậm Pồ và TX. Mường Lay; thực hiện 5 cuộc đánh giá giữa kỳ tại các xã tham gia chương trình, giai đoạn 2016 - 2020, gồm: Xã Thanh Yên (huyện Ðiện Biên), Ẳng Cang, Xuân Lao (huyện Mường Ảng), Lay Nưa (TX. Mường Lay) và Quài Cang (huyện Tuần Giáo).

Cán bộ Chương trình “Mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả” tuyên truyền, hướng dẫn người dân xã Búng Lao (huyện Mường Ảng) làm nhà tiêu hợp vệ sinh

Ðáng chú ý, ngành Y tế còn đẩy mạnh truyền thông qua việc thiết kế, in bộ tranh lật để tuyên truyền về vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân, nhà tiêu hợp vệ sinh; in quyển danh mục sản phẩm thiết bị vệ sinh dành cho cửa hàng tiện ích, cộng tác viên tuyến xã; sản xuất và lắp đặt panô, cấp phát các tờ áp phích tuyên truyền về nhà tiêu hợp vệ sinh, rửa tay bằng xà phòng... Song song với đó, ngành chủ động phối hợp truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng qua việc xây dựng clip, viết bài tuyên truyền về vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân. Riêng tại cấp huyện, các trung tâm y tế đã phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể xã tổ chức ngày hội vệ sinh và thi vẽ tranh với nội dung truyền tải thông điệp về vệ sinh môi trường, nhất là việc làm và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh hộ gia đình, giới thiệu các mô hình nhà tiêu hợp vệ sinh phù hợp với địa phương. Mặt khác, các xã tích cực tuyên truyền vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân qua hệ thống loa truyền thanh; lập mới và cập nhật bản đồ vệ sinh của các thôn, bản; khảo sát, lựa chọn và phát triển các mô hình kinh doanh thiết bị vệ sinh theo hướng cửa hàng tiện ích cung cấp dịch vụ trọn gói đối với xã có cửa hàng bán vật liệu xây dựng và trang thiết bị vệ sinh, dịch vụ từng phần đối với xã chưa có cửa hàng vật liệu xây dựng. Ðặc biệt, đối với các trường tham gia Chương trình “Mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả” năm 2019, ngành Giáo dục và Ðào tạo sẽ chủ động cung cấp tài liệu về nước sạch, vệ sinh cá nhân, môi trường trong trường học; chỉ đạo các trường đẩy mạnh tuyên truyền qua bảng tin, băng rôn, khẩu hiệu, lồng ghép trong hoạt động ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp; qua các cuộc thi vẽ tranh, tìm hiểu về nhà tiêu trường học; tổ chức ngày hội vệ sinh trường học, lao động vệ sinh trường lớp, thực hành rửa tay bằng xà phòng... 

Cán bộ các huyện, xã tham quan thực tế, học hỏi kỹ thuật xây nhà tiêu hợp vệ sinh mẫu tại xã Thanh Yên, huyện Ðiện Biên

Bên cạnh đó, các đơn vị chuyên môn đã xây dựng bộ công cụ truyền thông thay đổi hành vi vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường; đào tạo chuyển giao bộ công cụ cho cán bộ địa phương thực hiện; hỗ trợ địa phương phát triển thị trường dịch vụ vệ sinh, đảm bảo triển khai các loại nhà tiêu HVS phù hợp với mọi đối tượng; tiến hành các hoạt động truyền thông thay đổi hành vi trong trường học, trạm y tế và cộng đồng dân cư…

Các đơn vị y tế dự phòng và tuyến y tế cơ sở đã tổ chức nhiều hoạt động đào tạo truyền thông cho cán bộ nòng cốt tại các địa phương, như: Tổ chức tuyên truyền thay đổi về vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường cho các cán bộ nòng cốt tuyến huyện, xã; triển khai hội nghị tuyến tỉnh, tập huấn về nâng cao năng lực truyền thông thay đổi hành vi cho cán bộ đoàn thanh niên, trung tâm y tế tuyến huyện, lãnh đạo các xã thuộc chương trình. Trong đó, nhấn mạnh cách truyền thông vệ sinh môi trường; kỹ thuật xây dựng nhà tiêu HVS tại các hộ gia đình nông thôn; cách sử dụng nhà tiêu HVS. Sau khi tham gia tập huấn tại tuyến tỉnh, các huyện, xã tiếp tục triển khai truyền thông tại cơ sở, đến từng thôn, bản, từng hộ dân.

Tham gia lớp tập huấn truyền thông thay đổi hành vi, nhận thức, ông Cà Văn Ánh, Phó Chủ tịch UBND xã Quài Nưa (huyện Tuần Giáo), cho biết: “Xã Quài Nưa còn nhiều hộ dân chưa có nhà tiêu HVS, đặc biệt là các bản vùng cao. Cuộc sống người dân còn rất nghèo, để đầu tư xây dựng nhà tiêu đúng theo quy chuẩn là điều khó thực hiện. Với kỹ năng truyền thông mà tôi học được tại lớp tập huấn, tôi sẽ huy động các đoàn thể trong xã cùng tham gia tuyên truyền, giúp cho bà con hiểu về tầm quan trọng của vệ sinh môi trường, đặc biệt là xử lý chất thải hộ gia đình; từng bước nâng cao nhận thức để người dân chủ động quy hoạch, xây dựng nhà tiêu HVS, đảm bảo môi trường sống”.

Với việc chú trọng đẩy mạnh công tác truyền thông bằng nhiều hoạt động cụ thể, thiết thực, Chương trình “Mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả” đã nâng cao nhận thức của người dân, từng bước thay đổi hành vi vệ sinh cá nhân và hộ gia đình. Ðồng thời, tăng tỷ lệ sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh hộ gia đình nông thôn trên địa bàn tỉnh, góp phần vào việc bảo vệ môi trường.

Thu Hường