Những năm qua, trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, tình hình khu vực và thế giới diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng và tác động trực tiếp tới địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, toàn hệ thống chính trị và nhân dân thành phố đã quán triệt và chấp hành nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; vững vàng, đoàn kết, năng động, sáng tạo vượt qua khó khăn thách thức, đạt được những kết quả quan trọng trên nhiều lĩnh vực, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ IX đã đề ra. Đạt được những thành tựu quan trọng đó, bên cạnh sự nỗ lực chung của Đảng bộ thành phố, có sự đóng góp tích cực, hiệu quả của công tác dân vận với sự chung tay vào cuộc làm công tác dân vận của cả hệ thống chính trị thành phố.

Trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ công tác dân vận của nhiệm kỳ qua, Ban Thường vụ và Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố luôn cụ thể hóa bằng các chương trình hành động cụ thể gắn với triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương về công tác vận động nhân dân, về đại đoàn kết toàn dân tộc, công tác dân vận của các cơ quan nhà nước và lực lượng vũ trang, về Quy chế dân chủ ở cơ sở, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với các hội quần chúng... Thành phố đã bố trí chức danh phó bí thư kiêm trưởng khối vận và thường trực khối vận ở 322 đảng bộ phường, xã, thị trấn; chỉ đạo chủ tịch UBND các cấp, sở, ngành, phòng, ban phân công cán bộ chủ chốt phụ trách công tác dân vận của chính quyền; tổ chức thí điểm thành lập ban dân vận tại Đảng ủy các khu chế xuất - khu công nghiệp thành phố và đảng ủy các trường đại học - cao đẳng - trung cấp chuyên nghiệp; bố trí cán bộ chuyên trách, cán bộ không chuyên trách làm công tác dân vận và triển khai thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở tại các đảng ủy cấp trên cơ sở, Quyết định 489-QĐ/TU của Thành ủy về Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị thành phố. Qua đó, tạo sự chuyển biến, trách nhiệm trong từng thành viên của hệ thống chính trị về công tác dân vận. Việc tổng kết 10 năm thực hiện Quy định 1043-QĐ/TU về việc phân công đảng viên trực tiếp làm công tác vận động quần chúng ở cơ sở đã nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, cán bộ, đảng viên và ngày càng gắn bó mật thiết hơn với nhân dân ở cơ sở.

Chính quyền các cấp tập trung nâng cao chất lượng công tác dân vận, giáo dục cán bộ, công chức, viên chức nhận thức đúng đắn về công tác dân vận, mọi việc phải lấy dân làm gốc; tham mưu ban hành các cơ chế, chính sách, quyết định hành chính theo hướng phục vụ nhân dân, hợp lòng dân. Thông qua công tác khảo sát, nắm tình hình cơ sở, Ban Dân vận Thành ủy đã tham mưu, đề xuất với Ban Thường vụ Thành ủy lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền, các sở, ban ngành tập trung thực hiện các chương trình, công trình trọng điểm của thành phố có liên quan trực tiếp đến đời sống, sinh hoạt, lao động, học tập của người dân. Bên cạnh đó, thành phố cũng tập trung thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, nhân đạo, từ thiện, hỗ trợ, giúp đỡ các đối tượng thiệt thòi trong xã hội. Tiêu biểu như: chăm lo nhà ở cho người tái định cư, người có thu nhập thấp, nhà lưu trú công nhân và ký túc xá cho sinh viên, nhà trẻ, mẫu giáo ở các khu chế xuất, khu công nghiệp, thí điểm các trường mẫu giáo nhận trẻ từ 6 tháng tuổi… Ngoài ra, đã kịp thời chỉ đạo giải quyết, không để phát sinh phức tạp về tranh chấp lao động tập thể của công nhân; tổ chức các buổi gặp gỡ, tiếp xúc, đối thoại với các giới như: công nhân, chủ các nhà trọ công nhân, nông dân, thanh niên, đồng bào các tôn giáo... Những việc làm hiệu quả, thiết thực, nhân đạo, mang tính xã hội hóa với sự chung tay, góp sức của toàn xã hội, cộng đồng luôn được nhân dân thành phố đồng tình, ủng hộ.

Chính quyền phối hợp tốt với MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước, mở rộng các kênh đối thoại với người dân; lắng nghe và giải quyết nhiều vấn đề liên quan đến tình trạng tham nhũng, quan liêu, hách dịch, xa rời nhân dân của một bộ phận cán bộ công chức, viên chức trong bộ máy chính quyền; mở các lớp văn hóa giao tiếp hành chính công; phối hợp chặt chẽ, ngày càng hiệu quả việc triển khai thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW, Quyết định số 218-QĐ/TW của Bộ Chính trị (khóa XI). Các cấp chính quyền thực hiện nghiêm túc việc định kỳ 6 tháng, năm có chương trình làm việc với MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội cùng cấp; thường xuyên lắng nghe và giải quyết kịp thời ý kiến của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội phản ánh, kiến nghị về những vấn đề nhân dân quan tâm và còn bức xúc.

Hoạt động của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội đã có nhiều đổi mới về nội dung, phương thức hoạt động với trọng tâm hướng về cơ sở, hoạt động theo đặc thù từng địa bàn dân cư, giảm các hoạt động bề nổi, công văn, giấy tờ, từng bước khắc phục những biểu hiện hành chính, hình thức trong thi đua, khen thưởng; phát huy vai trò nòng cốt trong nắm tình hình dư luận xã hội và nhân dân; tăng cường thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội; thực hiện đa dạng các hình thức vận động, tập hợp, xây dựng lực lượng, phong trào thi đua thiết thực gắn với việc mở rộng các hoạt động an sinh xã hội. Các cấp ủy lãnh đạo MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, chú trọng lựa chọn, bố trí cán bộ có năng lực, uy tín, kỹ năng làm công tác vận động nhân dân. Thành ủy đã lãnh đạo Ban Cán sự đảng UBND thành phố chỉ đạo UBND thành phố ban hành quyết định về chế độ hỗ trợ đối với cán bộ không chuyên trách MTTQ và các đoàn thể phường, xã, thị trấn, phụ cấp đối với cán bộ không chuyên trách ở khu phố, ấp, tổ dân phố, tổ nhân dân và hỗ trợ kinh phí hoạt động ở khu phố, ấp.

Phong trào thi đua “Dân vận khéo” luôn được các cấp ủy đảng quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện gắn với nhiệm vụ chính trị và việc học tập làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh được nhân dân hưởng ứng tích cực, thực hiện hiệu quả. Ban Dân vận Thành ủy đã phối hợp với Đài truyền hình thành phố thực hiện chuyên mục “Dân vận khéo” định kỳ mỗi tháng 1 lần giới thiệu các điển hình tập thể, cá nhân thực hiện tốt phong trào thi đua, góp phần đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của công tác vận động nhân dân. Nhiều mô hình mang lại hiệu quả, được nhân dân đồng tình hưởng ứng như: “Không để dân chờ, không để dân phiền hà, không để dân lo” của Công an thành phố; ”Tự quản về an ninh trật tự 5 + 1” (5 đoàn thể quản lý, cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ người chậm tiến, cai nghiện trở về cộng đồng) ở quận 4, 10, Tân Bình, Gò Vấp và huyện Củ Chi; “Tiếng kẻng an ninh” huyện Củ Chi; Câu lạc bộ “Dân phòng - Cựu chiến binh”, tổ, đội “Cựu chiến binh xung kích” quận 3, Tân Bình... Đặc biệt, qua thực hiện “Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới”, thành phố đã vận động, tuyên truyền, công khai, dân chủ lấy ý kiến nông dân, giúp nông dân nhận thức tốt vai trò chủ thể xây dựng nông thôn mới đạt nhiều kết quả với nhiều cách làm hay, sáng tạo.

Trong những năm tới, dự báo tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường. Nước ta đứng trước nhiều thời cơ, thuận lợi nhưng cũng còn nhiều  khó khăn, thách thức, tác động trực tiếp và đặt ra yêu cầu cao trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ, chính quyền thành phố, nhất là đối với công tác dân vận. Văn kiện Đại hội Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ X (nhiệm kỳ 2015 - 2020) đã xác định mục tiêu “Tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác dân vận, tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng bộ với Nhân dân; phát huy dân chủ, kỷ cương và sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc”. Do đó công tác dân vận trên địa bàn thành phố tiếp tục thực hiện một số trọng tâm như sau:

Một là, tiếp tục làm tốt công tác dự báo, nắm chắc tình hình nhân dân, nhất là trong công nhân lao động về đời sống, việc làm, những vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn thành phố để kịp thời tham mưu Thành ủy và các cấp ủy giải quyết nhằm tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân; tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy trong việc thực hiện nghị quyết Trung ương, Chương trình hành động của Thành ủy về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới.

Hai là, tiếp tục đẩy mạnh công tác dân vận của các cơ quan nhà nước; trọng tâm là giáo dục cán bộ, công chức, viên chức nâng cao ý thức trách nhiệm phục vụ nhân dân; chăm lo đời sống và gắn bó mật thiết với nhân dân; nâng cao chất lượng công tác cải cách thủ tục hành chính, kiểm soát và đơn giản hóa thủ tục hành chính; tăng cường tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với dân; xây dựng chính quyền điện tử phù hợp với đô thị đặc biệt; thực hiện nền nếp, hiệu quả Quy chế dân chủ ở cơ sở trên tất cả các lĩnh vực; phát huy quyền làm chủ của nhân dân tham gia góp ý xây dựng và thực hiện các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh.

Ba là, phát huy sức mạnh tổng hợp cả hệ thống chính trị, thực hiện đa dạng nhiều hình thức để huy động các nguồn lực xã hội thực hiện có trách nhiệm, hiệu quả các chính sách an sinh xã hội, cải thiện đời sống vật chất và văn hóa tinh thần nhân dân, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, nâng cao chất lượng sống của nhân dân. Quán triệt, thực hiện nghiêm nguyên tắc “mọi chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chính đáng, hợp pháp của nhân dân, hợp lòng dân, tạo sự đồng thuận của nhân dân”.

Bốn là, nâng cao chất lượng hoạt động của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội với trọng tâm hướng mạnh về cơ sở, bám địa bàn; tiếp tục hoàn thiện quy trình và thực hiện tốt Quy chế giám sát và phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Đẩy mạnh bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ làm công tác dân vận, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội, cán bộ, công chức, viên chức, chiến sĩ lực lượng vũ trang về công tác dân vận; nâng cao năng lực đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của đoàn viên, hội viên, nhân dân.

Năm là, thực hiện tốt chính sách đối với đồng bào các dân tộc, tôn giáo; bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc; chăm lo đào tạo, bồi dưỡng và bố trí sử dụng, nâng cao chất lượng cán bộ làm công tác dân tộc, tôn giáo; tuyên truyền, vận động các tổ chức giáo hội, chức sắc, chức việc và đồng bào có đạo tích cực tham gia phong trào thi đua yêu nước, chấp hành tốt pháp luật của Nhà nước về hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo.